سیدرسول موسوی حاجی - استادیار گروه پژوهش هنر دانشگاه سیستان و بلوچستان
علی پیری - کارشناس ارشد رشته صنایع دستی

قالی سیستان یکی از اصیل ترین هنرهای بومی منطقه است که با روح و جسم مردم این سامان پیوندی تنگاتنگ دارد. از آنجا که این هنر اصیل در سال های اخیر کمتر مورد توجه و مطالعه متخصصان و محققان ذیربط قرار گرفته، روز به روز تغییراتی در طرح، نقش و رنگ آن ایجاد شده و بیم آن می رود تا نقش مایه های به کار رفته در قالی های اصیل سیستان به فراموشی سپرده شوند. بنابراین برای حفظ و احیاء نقوش این میراث ارزشمند فرهنگی و هنری لازم است تا نقوش اصیل قالی سیستان شناسایی شده و در تهیه نقشه های جدید و با اصالت مورد استفاده قرار گیرند. در این پژوهش سعی نگارندگان بر آن است تا با بررسی نقوش به کار رفته در قالی های سیستان به شیوه پیمایشی و کتابخانه ای و تطبیق آنها با نقوش سفالهای نخودی شهر سوخته، بر اصالت نقشه قالی های سیستانی و قدمت آنها مهر تایید نهاده و با پیوند دادن قالی سیستان با گذشته افتخار آمیزش راه را برای تهیه نقشه های اصیل قالی سیستان هموار سازند. نتایج تحقیق حاضر همچنین بر این حقیقت گواهی میدهند که نقوش قالی های اصیل سیستان به ویژه نقش مایه های هندسی، ریشه در فرهنگ بومی منطقه داشته و نقش مایه های حیوانی و گیاهی نیز عمدتا از اقلیم و محیط طبیعی منطقه الهام گرفته اند.

سیستان، قالی سیستان، بررسی تطبیقی، شهر سوخته، سفالهای نخودی