فریده طالب پور - دانشیار دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا (س)
محمد ویسیان - کارشناس ارشد مرکز ملی فرش ایران

رنگرزی نخ پشمی با رنگزاهای طبیعی همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. در این مقاله گلبرگ گیاه زعفران به عنوان رنگزای طبیعی جهت حصول رنگ سبز در نخ خامه پشمی استفاده شده است. همه ساله در زمان برداشت زعفران در کشور، مقادیر انبوهی گلبرگ زعفران تولید می شود که غالبا به صورت ضایعات بوده و به مقدار محدود مورد استفاده قرار می گیرد. با کاربرد گل زعفران به عنوان گیاهی رنگزا علاوه بر ایجاد ارزش افزوده می توان فام سبز نیز در نخ خامه پشمی ایجاد نمود. در این مقاله برای رنگرزی نخ خامه پشمی با گلبرگ زعفران، از دندانه های زاج سفید، کلرور قلع، سولفات مس و سولفات آهن II همراه با اسیدهای آلى نظیر اسید استیک، لاکتیک، سیتریک و اگزالیک با روش پیش دندانه استفاده شد. پس از رنگرزی، نمونه هایی که فام سبز ایجاد کرده بودند با نمونه های بدون دندانه انتخاب شده و پارامترهای نوری، ثبات های شست و شویی، نوری و مالشی آنها اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهند که دندانه زاج سفید و کلرور قلع با گلبرگ زعفران می توانند رنگ سبز ایجاد کنند. ثبات های اندازه گیری شده در دندانه زاج سفید نسبت به کلرور قلع از مقادیر بالاتری برخوردارند.

نخ خامه پشمی، گلبرگ زعفران، دندانه، اسید، پیش دندانه