الهام شمسایی - کارشناس ارشد فلسه هنر، گروه فلسفه هنر، دانشکده ادبیات و زبان های خارجه دانشگاه عالمه طباطبایی

هرآنچه که به دست انسان ساخته میشود، جلوه هایی از نگرش او به جهان هستی و مبین قوه فکری او و ساختار فرهنگی جامعه ای است که در آن میزید.کنگدژ، نگاهی ایرانی به شهر ایده آل و جایگاه مینوی بهشت در تفکر سنتی است. مکانی مثالی که سنت،آن را بر روی زمین و در عالم مادی به صورت های گوناگون نمودار میسازد و توسط آن مکان مقدس را در شهرسازی، معماری و هنر متجلی میکند. چهره فرش و نقوش و نمادهای بهکار گرفته شده در آن یکی از نمونه های این تجلی است. شهر اسطورهای کنگدژ جزو روایتهای متعددی است که عالوه بر شاهنامه در کتب دینی و پهلوی نیز آمده است. این پژوهش با نگاهی به کنگدژ، عناصر این شهر اسطورهای را در پیوند با هنر فرش و در تطبیق با عناصر و نقشمایه های آن مورد بررسی قرار و نشان میدهد که فرش عالوه بر آرایش خانه، نمودی زمینی از مکانی مقدس است. نمادهای مشترک میان سرزمین مثالی و فرش علاوه بر تطبیقی بر مفاهیم معنوی وحدت و کثرت؛ در بهتر نمودار ساختن این شهر مثالی و جامعهای آرمانی نقش دارند. همچنین جزییات کوچک و خاص شهر کنگدژ در گوشهگوشه فرش خودنمایی میکند. این مقاله نگاه اسطوره شناسی دینی الیاده را به وام گرفته است

فرش ایرانی، مکان مثالی، کنگدژ،نمادپردازی تطبیقی، نقش فرش