ربابه تقی زاده بروجنی - کارشنا س ارشد مواد اولیه و رنگرزی، دانشگاه کاشان
احمد اکبری - دانشیار گروه فرش، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان
عبدالسلیم قره بایی - کارشنا س ارشد مواد اولیه و رنگرزی، دانشگاه کاشان

امروزه تحقیقات زیادی بر روی استفاده از روشهای جدید در رنگرزی منسوجات انجام شده که در همه آنها تالش میشود با انتخاب یک روش مناسب برای کاهش مصرف انرژی و مواد شیمیایی مصرفی، محصولی مقرون به صرفه با یکنواختی قابل قبول تولید گردد. یکی از این روشها، استفاده از امواج فراصوت است. ازآنجاکه ماده رنگزا شدیدا با غشای سلولی گیاه محدود شده است، استخراج با روشهای بهتری همچون فراصوت میتواند به بهبود مکانیسم استخراج رنگزاهای طبیعی و خروج رنگزا از جداره های غشای سلولی و همچنین بهبود انتقال رنگزا بر روی الیاف در فرایند رنگرزی در جهت حفظ منابع طبیعی کمک کند. هدف از این پژوهش استفاده از امواج فراصوت در استخراج رنگزای پوست گردو و رنگرزی الیاف پشم با عصاره مطلوب حاصله است که نتایج آن با روش معمول مقایسه میشود. با محاسبه راندمان جذب در روش فراصوت نسبتبه معمول، مشخص شد که استفاده از امواج فراصوت باعث افزایش میزان غلظت رنگزا در محلول نسبت به روش معمول بوده است. به منظور بررسی تاثیر امواج فراصوت در فرایند رنگرزی، میزان بهره وری روش فراصوت دررنگرزی نسبت به روش معمول در دو حالت UU و UC محاسبه شده است. میزان بهرهوری UU نسبتبه UC برابر با %13/77 بوده است. نتایج اندازه گیری ثبات نمونه ها نشان میدهد که ثبات نمونه ها در هر دو روش فراصوت و معمول، متوسط تا خوب بوده است. نتایج حاصل از آنالیز SEM نیز این موضوع را به وضوح ارایه میدهند. ایجاد نوعی فرسایش سطحی و تخریب فلسها در سطح لیف که سبب نفوذ بیشتر رنگزا به داخل لیف شده و قدرت رنگی را افزایش میدهد، از اثرات پدیده کاویتاسیون شمرده میشود که در تصاویر SEM دیده میشود.

عصارهگیری، رنگرزی، الیاف پشم،پوست گردو، امواج فراصوت