ارزیابی اثرات زیست محیطی شهر صنعتی البرز و برنامه ریزی لازم

کشورهای توسعه یافته قرن حاضر، در طی سه قرن اخیر، با به حداکثر رسانیدن تولید و افزایش ارزش افزوده توانسته اند امکان دستیابی به رشد اقتصادی و رفاه نسبی اجتماعی را فراهم آورند. این حرکت در تداوم انقلاب صنعتی مغرب زمین و با انجام توسعه صنعتی ساماندهی گردیده است.پویایی یاد شده متاسفانه در کشورهای جهان سوم و یا کشورهای در حال گذار مشابه ایران دیده نمی شود. علیرغم انجام حرکتهایی به سوی توسعه صنعت در دهه های اخیر هنوز به غیر از تکیه بر اقتصاد نفت راه اقتصادی جدید برای کشورمان پدید نیامده است.شهر صنعتی البرز اولین مجتمع صنعتی ایران است که در سال 1345 در فاصله 120 کیلومتری تهران تاسیس گردیده و در حال حاضر با استقرار حدود 400 واحد صنعتی، براساس طرح اولیه، تقریباً تکمیل می باشد. باعنایت به لزوم توسعه برپایه اقتصاد غیر نفتی ونقش توسعه صنعت در این راستا، پس از انقلاب اسلامی نیز تاسیس بسیاری از شهرکهای صنعتی تصویب و به مرحله اجرا گذارده شده است. به دلیل محدودیت منابع محیطی، استقرار صنایع در محدوده هایی که امکان خدمات رسانی برای آنها مهیا می باشد، لازمه بوده و برهمین اساس شهرهای صنعتی پدیده هایی هستند که در آینده ای نزدیک در سیمای کشور خودنمایی خواهند نمود. به منظور پیشگیری از تکرار آثار زیانبار صنعت بر محیط زیست جهان، از جمله تخریب لایه ازن، پدیده گلخانه ای، آلودگی های آب و خاک، تخریب جنگلها و همچنین رعایت دیدگاه پایداری (Sustainability) در امر توسعه ایران، انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی(EIA) در مورد پروژه های بزرگ توسعه از جمله شهرهای صنعتی، در قوانین موجود کشور تاکید گردیده است.در این مطالعه و پژوهش، شهر صنعتی البرز که در زمان تاسیس صرفاً با دیدگاه اقتصادی بنا شده است، با توجه به قدمت 30 ساله آن به عنوان نمونه انتخاب و ارزیابی اثرات زیست محیطی آن انجام شده است. نتایج مطالعات حاکی از این است که شهر صنعتی البرز دارای اثرات مثبت و طویل المدت بر وضعیت اقتصادی منطقه به لحاظ ارزش افزوده و همچنین اشتغال زایی می باشد. به موازات آن بر روی منابع آب و خاک و هوا، افزایش جمعیت و ترافیک اثرات منفی باقی گذاشته است. برهمین اساس ادامه حیات شهر صنعتی البرز با بکارگیری یک سری طرحهای بهسازی و برنامه ریزیهای مناسب ارائه شده و همچنین انجام عملیات فرابینی زیست محیطی بالامانع و پایدار خواهد بود. ضمن اینکه انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی کلیه شهرهای صنعتی کشور در همان مراحل امکان سنجی و مکان یابی آنها بر پایه اصول آزمایش سرزمین ایران مورد تاکید می باشد و نتایج حاصله در کلیه مراحل احداث و اجرای پروژه مذکور باید بکار گرفته شود.