مدل سازی برآورد حجم تپه های برخانی مطالعه موردی: برخانی منطقه چاه جام

یکی از مهمترین راهکارهای مدیریتی مناطق خشک و نیمه خشک، شناخت و به کارگیری اصول محیطی حاکم بر رفتار ماسه های متحرک به ویژه تپههای برخانی است. برخانها یکی از رایج ترین اشکال تراکم بادی بوده که از کنش متقابل جریان باد و بستر ماسه نشات میگیرند. تحرک و پویایی این عوارض در مناطق تحت استیلا، کانون تهدید و بحران مراکز سکونتی و ارتباطی بوده و حجم رسوبات، شاخصی از میزان جابجایی آن محسوب میگردد؛ بنابراین دستیابی به میزان حجم برخان میتواند به عنوان شاخصی در جهت شناخت رفتار، نحوه عملکرد و تعیین وضعیت سیستم برخانی عمل نماید. هدف از این پژوهش مدلسازی برآورد حجم تپه های برخانی جنوب کویر حاج علیقلی با استفاده از مولفه های مورفومتری آنها و از طریق روش تحلیل آماری رگرسیون غیرخطی ساده و چندگانه است. نتایج مدلسازی حاکی از ارتباط معنی دار توانی بین مولفه های عرض، طول، ارتفاع و مساحت با حجم برخان میباشد که حداکثر ارتباط معنیدار توانی بین حجم و مساحت برخان با ضریب تبیین 0/993 و انحراف معیار برآورد 0/169 وجود دارد. نتایج مدل سازی رگرسیون غیرخطی چندگانه نیز حاکی از روابط معنیدار پارامترهای مورفومتری برخان جهت محاسبه حجم آن میباشد که حداکثر ارتباط معنی دار حاصلضرب بین حجم با مولفه های مساحت و ارتفاع با ضریب تبیین 0/999 وجود دارد، بنابراین در صورت دستیابی به یکی از پارامترهای مورفومتری، میتوان حجم برخان را با استفاده از مدل های توانی ارایه شده، برآورد کرد و در صورت دستیابی به دو مولفه، حجم برخان را از طریق مدل های مناسب غیرخطی حاصل ضرب با دقت بیشتری محاسبه نمود.

Keywords:

حجم برخان , چاه جام , تحلیل آماری , مدل سازی , پارامتر مورفومتری