اهمیت تعیین باقیمانده سموم دفع آفات کشاورزی در محیط زیست و محصولات غذایی

در کنار محاسن متعددی که مصرف سموم بدنبال دارد مسئله مهمی که امروزه توجه خاصی نسبت به آن معطوف می شود مسئله آلودگی محیط زیست و نیز منابع غذایی و آشامیدنی بشر توسط سموم شیمیایی خصوصاً سمومی که پایداری زیادی در برابر عوامل محیطی از خودنشان می دهند، می باشد. تحقیقات بمنظور شناسایی اثر سموم و نیز جستجو برای کشف سموم موثرتر و ایمن تر دایم در حال انجام می باشد. مقاومت تدریجی آفات نسبت به سموم موجود و نیز تلاشهایی که برای یافتن سموم کم خطرتر(برای انسان و پستانداران) و اختصاصی تر بر علیه آفات صورت می گیرد، باعث شده است که هر ساله تعداد زیادی مواد شیمیایی جدید وارد بازار شود و مصرف سموم موجود تدریجاً متروک گردد. طبق آمار منتشره از منابع گوناگون، هر ساله کمتر از 40درصد تولیدات و محصولات کشاورزی به مصرف واقعی تغذیه انسانها می رسد و به عبارت دیگر بیش از 60 درصد این تولیدات در زمان کاشت، داشت، برداشت آسیب دیده و غیر قابل مصرف برای بشر و حتی برای دام و طیور می گردند. بخشی از این ضایعات بوسیله آسیب دیدگی از سوی حشرات و آفات بوجود آمده و ضایع می گردد. از چند دهه گذشته شناسایی و تولید سمومی دفع آفات کشاورزی بشر توانست حجم این گونه ضایعات را کاسته و تاحدودی آن را کنترل نماید. در این بین سموم متنوع و زیادی سنتز و به بازار عرضه گردیدند که در اندک مدت مصرف روزافزونی را پیدا نمودند. تحقیقات سالهای اخیر نشان داده که بعضی از این سموم طول عمر زیادی داشته و پس از مصرف سالها در مقابل عوامل طبیعی مقاوم بوده و در محیط باقی می مانند. آلودگی محیط زیست سموم دفع آفات کشاورزی از جمله مشکلات جوامع مختلف می باشد در اکثر میوه جات و سبزیجات آلودگی باقیمانده سموم دفع آفات نباتی وجود دارد. اما مقدار این آلودگی اکثراً زیر حد استاندارد بوده ولی بعضاً مقدار آن را تا 5درصد بیش از حد مجاز گزارش نموده اند. در کشور ما تاکنون مطالعات منسجمی در مورد تعیین باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی خام و یا فرآیند شده(غیر از یک طرح در مورد خیار) انجام نگرفته و طبیعتاً هیچگونه برنامه تنظیمی برای کنترل مقدار آنها انجام نمی گیرد. اولین گزارش جامعه باقیمانده سموم در این مورد در هفتمین کنگره ملی صنایع غذایی تحت عنوان آلوده کننده های مواد غذایی در سال 1373 توسط نویسنده بصورت سخنرانی ارائه گردید.