تبیین الگوی نااقلیدسی فضا در برنامه ریزی شهری

با سیطره ی معرفت شناسی کانتی و عقلانیت ابزاری در علوم اجتماعی و جغرافیای انسانی، تفسیر فضا بر بنیان های مفهومی فیزیک جدید استوار شده است که عمدتا مترادف با تجربه ی حسی و کالبدی و کانم استقرار سرمایه و بازتولید آن میباشد؛ بنابراین ازلحاظ تحلیلی بر اصول هندسه ی اقلیدسی تاکید دارند. این مقاله به دنبال طرح الگوی نااقلیدسی در برنامه ریزی شهری باتوجه به مفاهیم بنیادین برنامه ریزی ازجمله فضا و زمان است. این الگومترتب بر نوع متفاوتی از مفهوم فضا است؛ بنابراین ابتداتحول هستی شناختی مفهوم فضا را بازنمایی کرده و ویژگی های الگوی نااقلیدسی برنامه ریزی شهری را بر شمرده ایم. منظور ازتحول هستی شناختی فضا، آشفتگی معرفت شناختی ناشی از دگرگونی عملکردی و آشکار شدن زوایای دیگری از وجود و ماهیت فضا است. بر خلاف گذشته هر شهروندی به طور همزمان در میان تاروپودی از فضاهای چندسطحی در مقیاس های عملکردی متفاوت همانند جهانی، منطقه ای، بین المللی و ملی و محلی به تجربه ی شهری میپردازد. هندسه ی اقلیدسی به بحث درباره ی سازمان یابی اشیا در فضای فیزیکی میپردازد، درحالیکه الگوی نااقلیدسی در برنامه-ریزی بر فروپاشی نظم جهان اقلیدسی، هستی های پایدار و فروض متعارف اشاره میکند که بر درک ما از جهان طی دو سده ی گذشته سلطه داشته اند. الگوی نااقلیدسی در برنامه ریزی شهری بهشدت هنجاری و مبتنی بر ارزش هاست؛ بنابراین معطوف الگویی غیرمهندسی از برنامه ریزی شهری است که تصمیم سازی و طرح های شهری را با دخالت و مشارکت اجتماعات محلی و شهروندان پیش میبرد. در این فرایند، الگوی سلسله مراتبی و از بالا به پایین که همراه و موازی با الگوی اقلیدسی برنامه ریزی است، جای خود را به الگوی شبکه ای و از پایین به بالا میدهد.

Keywords:

برنامه ریزی اقلیدسی , برنامه ریزی نااقلیدسی , فضا , زمان , جامعه ی مدنی