میانگین گردش جوی منجر به یخبندان های فراگیر در ایران

هدف از این مطالعه، تحلیل الگوهای همدید منجر به یخبندان های فراگیر ایران است. برای رسیدن به این هدف، دمای حداقل روزانه 663 ایستگاه هواشناسی همدید و اقلیم شناسی کشور برای یک بازهی زمانی 43 ساله از سال 1962 تا 2004 از سازمان هواشناسی ایران اخذ شد. سپس براساس یک معیار مکانی، یخبندان ها به سه گروه: یخبندان های جزیی (کمتر از 25 درصد از مساحت ایران)، یخبندان های نیمه فراگیر (بین 25 درصد تا 65 درصد) و یخبندان های فراگیر ( بیش از 65 درصد از مساحت ایران) تقسیم بندی شدند. سپس میانگین الگوهای گردشی برای سال ها، فصل ها و ماه هایی که دارای حداکثر و حداقل فراوانی روزهای همراه با یخبندان های فراگیر بودند، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در دوره های همراه با حداکثر فراوانی روزهای همراه با یخبندان های فراگیر، تقویت و گسترش نصف النهاری کمفشار جنب قطبی باعث جابه جایی زبانه ی غربی پرفشار سیبری به سمت عرض های جغرافیایی پایین تر میشود. این جابه جایی باعث استقرار یک پرفشار موضعی بر روی دریای مدیترانه میشود که گردش واچرخندی این پرفشار علاوه بر ریزش هوای سرد بر روی نیمه ی غربی ایران، باعث عقب راندن زبانه ی نصف النهاری کمفشار موسمی سودان به سمت عرض های جغرافیایی پایین تر میشود که نتیجه ی آن چیزی جزء کاهش رطوبت و دما بر روی نیمه ی غربی ایران نیست. اما در دوره های با حداقل فراوانی روزهای همراه با یخبندان های فراگیر شرایطی بر عکس دوره های حداکثری مشاهده میشود؛ بدین ترتیب که با تضعیف کم فشار جنب قطبی، پرفشار سیبری میل بیشتری به گسترش نصف النهاری در جهت شمالی کانون مرکزی خود پیدا میکند و از گستردگی زبانه ی غربی این سامانه ی پرفشار کاسته میشود. در نتیجه یک کم فشار موضعی بر روی دریای مدیترانه مستقر میشود.

Keywords:

ایران , یخبندان فراگیر , تحلیل همدید , کم فشار جنب قطبی , پرفشار سیبری , کم فشار موسمی سودان