زهره صابونچی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی - دانشگاه فردوسی مشهد
جعفر جوان - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی - دانشگاه فردوسی مشهد
حمیده شایان - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی - دانشگاه فردوسی مشهد
امیدعلی خوارزمی - استادیار مدیریت شهری - دانشگاه فردوسی مشهد

این نوشتار تلاش دارد در تحلیل چالش های توسعه ی فضاهای روستایی ایران از شاکله ی نظری تریالکتیک تولید فضای بهره جسته و درنهایت آن را با روش آیندهپژوهی پیوند زند . بهواقع درک فضای روستایی با کاربست شاکله مفهومی تریالکتیک لوفور در سه گانه ای از کنش های فضای مادی، بازنمود فضا و فضاهای بازنمود (بازتاب دهنده ی فرم های مکانی، جریان های بیرونی، کنش های عقلانی ]دانش، قدرت[ و تجربیات زیسته) قادر به تجویز و پیشبینی الگوهای نوظهور برای آیندهی روستا خواهد بود. تحلیل مولفه های نظریه ی تولید فضای لوفور و تامل بر چگونگی تاثیر و تاثرات آنها در فضای سرزمینی ایران در پس گفتمان های تاریخی با تاکید بر شهرها به واقع بیانگر ازیادرفتگی فضاهای روستایی میباشند. اکنون آینده ی فضاهای روستایی ایران بیشتر از پیش با مسایل پیچیده و بغرنج مواجه است. فارغ از گرایشات مسیله محور به چالش های توسعه ی روستایی میتوان گفت فضاهای روستایی تحت تاثیر تغییرات عمیق و دگرگونی های گسترده در بستر زمانی و مکانی سرزمینی ایران، تحولاتی را در ترکیب اجتماعی و فیزیکی فضایی خود تجربه کنند. بیشک دامنه و تاثیر و برد این تحولات منوط به آینده خواهد بود. آیندهای که به گونه ای فزاینده غیرمطمین، مقاوم در برابر کشف و آشکار شدن و مبهم به نظر میرسد؛ از همین رو روش آینده پژوهی از میان آینده های ممکن به جستجوی آینده های محتمل برمیخیزد تا برای تحقق مطلوب آنها بسترسازی نماید. هرچند در رویکرد آینده پژوهی رو ش های گوناگون میتواند بهکار گرفته شود، اما در این پژوهش از روش سناریونویسی استفاده شده و با به کار گرفتن آن میتوان سناریوهای واقع گرا و محتمل آینده توسعه ی روستایی را تدوین نمود.

تریالکتیک تولید فضا، چالش های توسعه ی روستایی، آینده پژوهی، ایران