استکمال و اختیار در عالم برزخ با توجه به حکمت متعالیه و قرآن

ازآنجاکه مسیله اختیار و عقل در فلسفه و کلام اسلامی بسیار مورد توجه بوده است و در حوزه انسانشناسی نیز همواره از مباحث اصلی تلقی میشود، هدف این مقاله پرداختن به جایگاه آن در زندگی برزخی است. چون موضوع تمام رفتارها وخلقیات آدمی نفس است و نفس مراتب مختلف دارد و ازجمله مراتب آن تعقل و اراده است و همه کمالات آدمی بر نفس مترتب میشود و ازطرفدیگر نفس یک حقیقت جاودانه است میتوان نتیجه گرفت قوا و مراتب آن نیز جاودان است وهمانطورکه نفس میتواند در وعای دنیوی تعقل و تصمیم گیری کند در وعای برزخی نیز بر این دو امر قادر است و اگر بپذیریم نفس موضوع استکمال برزخی است و قدرت تعقل و اختیار دارد میتوان نتیجه گرفت که بهجز محدودیتها وتعارض ناشی از آن، که در زندگی دنیوی منجر به خطا یا گناه میشود، نظام زندگی گروهی و خانوادگی با همه شرایط موجود در دنیا در زندگی برزخی نیز وجود دارد.بنابراین اختیار انسان بهمعنای انجام ثواب و یا ارتکاب گناه نیست بلکه انتخاب میان خوب و خوب تر است که در این انتخاب ملکات نفس، که وی از زندگی دنیوی با خود به همراه برده است، میتوانند علل عمده باشند. بنابراین، اختیار برزخی تحت تاثیر اختیار انسان در زندگی دنیوی و به عبارتدیگر در طول آن قرار دارد.از آنجا که انسان معاصر از نظر معنوی با چالش های زیادی، مانند معناداری زندگی و رنج ها و دردهای موجود در این جهان، مواجه است، استکمال برزخی و لازمه آن ، یعنی اختیار در برزخ، می تواند به معناداری زندگی و ایجاد روح امیدواری در انسان و انگیزه بیشتر برای گرایش به خیر و نیکی و دستیابی به سعادت موثر باشد.

Keywords:

عالم برزخ , اختیار , استکمال برزخی , انسان شناسی دینی