مریم صانع پور - استادیار گروه غرب شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

مقاله حاضر در یک فرایند جریانشناسانه، حکمت متعالیه صدرالمتالهین را مورد مداقه قرار داده و عقل کلی را که همان نور انسان کامل است به عنوان صادر اول و مبدا فیضان عقول در مراتب تشکیکی معرفی کرده است؛ عقلی که در قوس نزولی اش مرحله به مرحله از وحدت وساطت جمعیه به طرف کثرات تا عقل بالقوه پیش میرود و سپس در سیر صعودی از عقل بالقوه به سوی عقل مستفاد و بالفعل رجوع می کند و دیگر بار در وحدت جمعیه الهیه که نور، ابتهاج و عشق است فنا میشود و به این ترتیب قاب قوسین اوادنا محقق میشود. در این نزول و صعود همه عقول از عقل ابزاری و جزیی گرفته تا عقل کلی، متناسب با همان مرحله از حرکت جوهری نفس آدمی، چراغ راه او هستند و هیچیک دیگری را نفی نمیکنند بلکه هر مرحله زمینه ساز مرحله بالاتر است.

حکمت متعالی، وحی، شهود، خیال خلاق، معراج، انسان کامل، معرفت شناسی