محسن حبیبی - استادیار فلسفه، دانشگاه علامه طباطبایی
عاطفه نصیری نصر - کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی

شیخ شهابالدین سهروردی ملقب به شیخ اشراق از سویی مدعی است که برای نیل به حقیقت فقط استفاده از استدلال عقلی کافی نیست و لازم است طالب حکمت اهل سیر و سلوک باطنی نیز باشد. از سوی دیگر معتقد است که محتوای فلسفه اش با آموزه های دینی هماهنگی تام دارد. او در سیر باطنی جایگاه ویژه ای برای عبادت، دعا، و نیایش قایل است و گاهی متناسب با حال نجواهایی با خداوند و ملکوتیان دارد. البته محتوای آنها در قواعد حکمی همچون نظریه ابصار، هستی شناسی نوری، و امکان اشرف ریشه دارد. به نظر می رسد وی به توقیفی بودن اسمای الهی قایل نیست؛ زیرا متناسب حال خود از اصطلاحات فلسفی ویژه خود استفاده می کند و حق تعالی را مورد خطاب قرار می دهد. برخی مناجاتهایش ابداعی و البته برخی دیگر نیز گرفته شده از ادعیه ماثوره است. مناجاتهای شیخ همیشه ملازم با عرض حاجت از خداوند نیست و گاهی فقط خداوند را تمجید و ستایش می کند و یابندگان برجسته ای چون حضرت رسول و خاندانش یا موجودات علوی دیگری همچون نفس، طباع تام، بهمن، عقل ثانی، ملایکه، وافلاک را مورد خطاب قرار داده است.

دعا، نیایش، اشراق، قواعد فلسفی، سهروردی