پایش زمانی و مکانی پدیده گردوغبار با استفاده از داده های ماهواره ای در جنوب شرق ایران، با تاکید بر منطقه جازموریان

منطقه جازموریان واقع در جنوب شرقی ایران- بین دو استان کرمان و سیستان و بلوچستان ایران، هماکنون به دلیل خشکسالی و سد سازی های متعدد، کاملا خشک و تبدیل به بیابان شده است. این منطقه یکی از مناطق کلیدی تولید گردوغبار کشور است، اما تاکنون مطالعات محدودی در این منطقه بخصوص در زمینه گردوغبار صورت گرفته است. به منظور بررسی گردوغبار در این منطقه از داده های ماهواره ای شامل شاخص گردوغبار AAI بدست آمده از سنجنده های-TOMS_N7 (1978 1993)، _TOMS EP (1996-2005) و OMI (2005-2014) و شاخص عمق نوری گردوغبار AOD حاصل سنجنده های MISR (2000- 2013) و MODIS (2000-2014) استفاده گردید. نمودار تغییرات زمانی شاخص ها در منطقه جازموریان ونقشه های پهنه بندی رخدادهای گردوغبار برای جنوب شرق ایران تهیه شد. چند نقطه در جنوب شرق ایران به عنوان کانون تولید گردوغبار؛ شامل: زابل، منطقه ای در پاکستان نزدیک به مرز ایران، سواحل مکران (خلیج گواتر) و منطقه جازموریان شناسایی گردید. با توجه به تغییرات ساالنه شاخص ها می توان چندین سال یا دوره را به عنوان دوره های اوج طوفان گردوغبار در منطقه شناسایی کرد، 1363 (شروع رخداد طوفان های گردوغبار)، 1370، 1383-1382، 1387 و.1391 به طور کلی روند صعودی در مقادیر شاخصها را میتوان در نتیجه ساخت سدهای متعدد بر سر راه رودهای تغذیه کننده جازموریان و در نتیجه خشک شدن تدریجی آن دانست و افزایش های ناگهانی در مقادیر می تواند در نتیجه وقوع خشکسالی ها باشد. عمده وقایع گردوغبار در منطقه جازموریان در دو فصل بهار و تابستان اتفاق می افتد و به ترتیب در فصل زمستان و پاییز از شدت آن کاسته میشود. بنابراین فعالیت گردوغبار در چهار ماه می، ژوین، ژوالی و آگوست شدید و در چهار ماه نوامبر، دسامبر، ژانویه و فوریه ضعیف تر از سایر ماهها میباشد.

Keywords:

گردوغبار , شاخص AAI و AOD , جازموریان , جنوب