محمدعلی کاظم بیکی - دانشیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی، دانشگاه تهران

معمولا کنسولگری دولت های خارجی در بنادر و شهرهایی تاسیس میشود که ازپیش روابط تجاری با آنها وجود داشته باشد. بریتانیا در دوران قاجاریه به رغم نداشتن اتباع و بازرگانی با ایالات جنوب دریای مازندران، یک کنسولگری در رشت و یک نمایندگی کنسولی در استرآباد تاسیس کرد و کارگذارهای محلی (وکیل الدوله) را بر آن ها گمارد. مقاله حاضر به بررسی علل تاسیس کنسولگری مذکور از سوی بریتانیا و سرنوشت کارکنان محلی آن اختصاص دارد. این مطالعه نشان می دهد که افتتاح کنسولگری به وسیله بریتانیا در آن منطقه اهدافی صرفا سیاسی داشت و سیاسی باقی ماند. کارگذاران محلی آن نیز به رغم خدمت به امپریالیسم بریتانیا سود پایداری به دست نیاوردند.

قاجاریه، ایالات جنوب دریای مازندران، بازی بزرگ، کنسولگری بریتانیا، وکیل الدوله های بریتانیا