محسن الویری - استادیار گروه تاریخ، دانشگاه باقرالعلوم(ع)
جواد نظری مقدم - کارشناس ارشد معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق(ع)

توجه به مفهوم ارتباطات سنتی و پژوهش درباره نقش آن در تحولات اجتماعی سیاسی شیعه می تواند، ضمن بازشناسی هویت اجتماعی شیعه، ما را به شناخت عمیق تر ابزارهای ارتباطی سنتی و کارکردها و قابلیت های آن در جوامع ی با فرهنگ شفاهی، به ویژه جامعه ایران، رهنمون سازد. این مقاله می کوشد با توجه به منابع و مآخذحوزه فرهنگ و ارتباطات، ضمن پرداختن به چگونگی نقش آفرینی و جایگاه ظرفیت های ارتباطات سنتی تاریخ اجتماعی شیعه در جنبش مشروطه، به عرضه تصویری روشن از حضور و نقش کاربردی رسانه های سنتی شیعه در حوزه های اجتماعی بپردازد. با توجه به تاثیر علمای شیعه و مسجد و منبر و بازار و قهوه خانه و مراسم جمعی سنتی مذهبی و دیگر ظرفی تهای جامعه شیعی ایران، می توان به اهمیت واکاوی و بازتعریف مفهوم ارت باطات سنتی در حوزه فرهنگ و ارتباطات اسلامی پی برد و دریافت که ارتباطات سنتی ، عمیق ترین و ساده ترین نوع ارتباطات، نقش بی بدیلی در فرهنگ شفاهی ایران اسلامی و تحولات اجتماعی سیاسی شیعه دارد.

ارتباطات سنتی، جنبش مشروطه، روحانیون، مسجد، تاریخ شیعیان،جنبش های اجتماعی