فواد پورآرین - دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه خوارزمی
پروین دخت اوحدی - استادیار گروه تاریخ، دانشگاه خوارزمی
شهرام یوسفی فر - دانشیار پژوهشکده تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
حسینعلی نوذری - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی کرج

زندان یکی از نهادهای کهن در جامعه بشری است که از آن برای حبس مجرمان بهره گرفته میشود. در دوران پیشامدرن این مجازات کمتر استفاده میشد و بیشتر مجازاتهای جسمی کاربرد داشت. با گسست در ساختار ها، اعم از ساختار های فکری و فیزیکی، کنش های زندان نیز دگرگون شد. در فضای نوظهور، زندانیان واجد حقوقی میشدند که حتی حکومت دیکتاتوری پهلوی اول نیز نمیتوانست تمامی آنها را نادیده بگیرد. حق زندانیان در صرف غذا یکی از این حقوق بود. مسیله مقاله حاضر این است که از آنجایی که زندانیان در سیاه چالهای پیشین برای دریافت اندکی غذا به هر اقدامی دست میزدند که از گرسنگی تلف نشوند، چرا برخی مواقع در زندان نوین، که معمولا به زندانیان غذا داده میشود، آنها از غذاخوردن اجتناب می ورزند و در این راه تا نزدیکی مرگ هم پیش میروند به گونهای که، زندان ناگزیر میشود از طریق قوه قهریه به آنان غذا بخوراند در مقاله حاضر تکوین و تداوم کنشی تحت عنوان اعتصاب غذ درزندان بررسی می شود و با بهره گیری از نظریهساخت یابی آنتونی گیدنز این نتیجه گرفته می شود که خلق چنین کنشی در زندان مولود تحول در ساختارحقوقی و فیزیکی نهاد زندان است. با تحول صورت گرفته، کنش گران صحنه زندان به افرادی متفاوت با قبل تبدیل می شوند و با شان کنش گر ی نوین و نیز ساختار نوین زندان تمهیدات لازم برای اعتصاب غذا فراهم می شود. برای سامان چنین کنشی تشریک مساعی و آگاهی زندانیان الزامی بود و چنین خصیصه ای را فقط زندانیان سیاسی به ویژه کمونیست ها داشتند از این رو، اعتصاب غذا کنشی سیاسی و عمدتا اشتراکی و خاص زندانیان سیاسی محسوب می شد.

زندان، اعتصاب غذا، پهلوی اول، زندان قصر، ساخت یابی