زینب تمسکی - کارشناس ارشد مطالعات معماری ایران، دانشگاه شهید بهشتی
زهرا اهری - استادیار گروه تاریخ معماری

در ایران قاجاری پناه بردن به امام زادگان برای دادخواهی و حل اختلاف امری معمول بود. تحقیقات متعدد علت رواج بست نشینی در این دوره را ضعف حکومت قاجاری ونبود دستگاه قضایی کارآمد میداند. این مقاله رخداد بستنشینی را در کنار رخداد قسم خوردن در بقعه امام زاده در قالب کارکردی واحد با عنوان رفع تعارضات اجتماعی تعریف میکند و با رویکردی میانرشتهای و براساس تفسیر شواهد تاریخی و کالبدی اسباب گوناگون ممکنکننده این کارکرد را تبیین میکند و حیثیت مکانی دو رخداد یادشده را طی مطالعه موردی یکی از امامزادگان عمده تهران آشکار میکند. درک ارتباط میان کالبد و فضای امام زاده با کارکرد یادشده نشان میدهد که چگونه ذهنیتعامه ایرانیان در باب نهادی اجتماعی بر شیوه تجلی کالبدی و فضایی این نهاد در شهر تاثیر میگذارد و این تظاهر کالبدی چه اثر متقابلی در نهاد اجتماعی مذکور دارد.

تاریخ ذهنیت عامه، تظاهر کالبدی بست نشینی، دوره قاجار، امامزاده سیداسماعیل تهران