عباس مآل اندیش - دکتری فیزیولوژی ورزشی دانشگاه ارومیه
بختیار ترتیبیان - دانشیار فیزیولوژی ورزشی دانشگاه علامه طباطبایی
محمد رحمتی یامچی - دانشیار بیوشیمی بالینی مرکز تحقیقات کاربردی دارویی دانشگاه علوم پزشکی تبریز

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر 12 هفتهای تمرین هوازی با شدت متوسط بر تراکم مواد معدنی استخوانی مهره های کمری و گردن ران و نیز سطوح سرمی کلسیم و فسفر در زنان یایسه کمتحرک بود. جامعه آماری این پژوهش را زنان یایسه سالم و کم تحرک 55 تا 70 ساله شهرستان ارومیه تشکیل دادند. جهت انجام پژوهش، 20 زن یایسه سالم و کمتحرک داوطلب و واجد شرایط )با میانگین سنی 60 2/12 سال، قد 156/71 6/17 سانتیمتر، وزن 72/47 10/28 کیلوگرم و شاخص توده بدن 29/46 3/24 کیلوگرم بر مترمربع( بهصورت تصادفی در دو گروه فعالیت ورزشی 11 ( زن و کنترل 9 زن قرار گرفتند. گروه فعالیت ورزشی به مدت 12 هفته، هر هفته سه جلسه و در هر جلسه بهمدت 50 تا 60 دقیقه تمرین هوازی پیاده روی و دوی سبک با شدت 65 الی 70 درصد حداکثر ضربان قلب را در نوبت صبح اجرا کرد، اما گروه کنترل در هیچ مداخله ای شرکت نداشت. شایان ذکر است که 24 ساعت قبل و نیز پس از 12 هفته برنامه تمرینی، به منظور اندازه گیری تراکم استخوانی و شاخصهای سرمی، بهترتیب دانسیتومتری و نمونهگیری خون از گروه فعالیت ورزشی و کنترل به عمل آمد. همچنین، ارزیابی تراکم استخوانی مهره های کمری و گردن ران با دستگاه دگزا انجام شد و ارزیابی سطوح سرمی کلسیم و فسفر به ترتیب با دستگاه های اتوآناالیزر و بیوتکنیکال ایناسترومنت ایتالیا صورت گرفت. علاوه براین، اطالعات مربوطه با به کارگیری روش آماری توصیفی و استنباطی آنکوا در سطح معناداری )P 0. 05( و با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس نسخه 23 تجزیه وتحلیل گردید. نتایج نشان میدهد که در گروه فعالیت ورزشی در مقایسه با گروه کنترل پس از 12 هفته تمرین هوازی شدت متوسط، تفاوت معناداری در تراکم استخوانی مهره های کمری و گردن ران، تی اسکور مهره های کمری و گردن ران و نیز سطوح سرمی کلسیم و فسفر مشاهده نمیشود .)P> 0.05( نتایج درون گروهی نیز تفاوت معناداری را در هیچیک از متغیرها نشان نمیدهد .)P> 0.05( به طورکلی، یافته ها بیانگر آن است که 12 هفته برنامه فعالیت ورزشی هوازی با شدت متوسط مانند پیاده روی و دوی سبک، تاثیری بر تراکم استخوانی و سطوح سرمی کلسیم و فسفر ندارد.

تراکم مواد معدنی استخوان، کلسیم، فسفر، فعالیت ورزشی هوازی، یایسگی