سیده مریم روضاتیان - دانشیار زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه اصفهان
فاطمه طالبی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه اصفهان

مطالعات بینامتنی از رویکردهای نوین نقد ادبی به شمار می آید. به موجب این رویکرد هیچ متنی بدون پیش متن نبوده و متون همواره بر پایه متن های گذشته بنا میشود. بینامتنیت برای نخستین بار در آرای کریستوا مطرح گردید و با پشت سر گذاشتن سه نسل از نظریه پردازان در اندیشه ژرار ژنت نظامی منسجم تر و مبسوط تر یافت. ژنت مجموعه مطالعات خود را ترامتنیت نامید و آن را به پنج قسم تقسیم کرد: بینامتنیت، پیرامتنیت، فرامتنیت، بیش متنیت و سرمتنیت. سرمتنیت به بررسی روابط طولی یک اثر با گونه ادبی آن میپردازد. در ادبیات فارسی نیز هریک از متون ادبی به گونه ادبی خاص خود تعلق دارند. تذکره الاولیاء عطار از متونی است که علیرغم تعلق به گونه تذکره های عمومی، از ویژگی هایی خاص برخوردار است که آن را از سایر تذکره ها ممتاز میکند. در این پژوهش با استفاده از مباحث مربوط به سرمتنیت به بررسی رابطه تذکره الاولیاء و گونه ادبی آن پرداخته شده است. از دستاوردهای این پژوهش آن است که تذکره الاولیاء به عنوان تذکرهای تعلیمی-تبلیغی و حماسه ای عرفانی از جایگاهی منحصربه فرد در متون ادبی برخوردار است.

تذکره الاولیاء، سرمتنیت، تذکره، گونه ادبی، ژنت