نشانه های بصری معراج پیامبر در نگارگری عثمانی، مطالعه ی موردی نسخه اسکندرنامه ی احمدی

از جمله مکاتبی که به تصویرسازی معراج پیامبر پرداخته اند، مکتب عثمانی است. این مکتب همواره در تصویرگری نسخه های ادبی و مذهبی خود، به زندگی پیامبر و حادثهی معراج ایشان توجه کرده است. نسخه اسکندرنامه ی احمدی به تاریخ 843-854 ه.ق جز اولین نسخه هایی است که معراج پیامبر را تصویر سازی کرده است. این نسخه در قصر عثمانی در ادرنه توسط هنرمندان تیموری و ترکمانی، برای دربار عثمانی تصویرسازی شده است که اکنون درکتابخانهی ونیز نگهداری میشود.این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای، ضمن اشاره ی اجمالی به سیر تحول تصویرسازی پیامبر و معراج نگاری در هنر عثمانی، به معرفی این نسخه و بررسی و تحلیل دو نگاره معراج و نشانه های بصری آن، در این نسخه میپردازد. نتایج حاصله نشان میدهد که تاثیرات هنرمندان تیموری در این دو نگاره قابل مشاهده است و نگارگری عثمانی واجد عناصر مشترک تصویری در تمام معراجیه ها میباشد، از جمله وجود پیامبر، براق، فرشتگان، جبرییل، آسمان شب و شعله های نور.با این حال در برخی نگاره ها، عناصر بصری و نشانه های خاصی نیز تصویر شده که این عناصر، گاه از احادیث و قرآن و یا سنت تصویرسازی دینی در کشورهای اسلامی از جمله ایران نشات گرفته است.

Keywords:

معراج نگاری , تصویرگری پیامبر , اسکندر نامه احمدی , نگارگری عثمانی , عناصر بصری معراج