علی صابری - دانشجوی دکترای زبان وادبیات فارسی، دانشگاه شیراز شیراز، ایران
شاهرخ محمدبیگی - دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه شیراز شیراز، ایران

عشق ودیعه ای ازلی و بی منتهاست که حق تعالی در وجود همه ی کاینات و پدیده ها قرار داده است. بقا و هستی موجودات به واسطه ی عشق ممکن می شود و بدون وجود آن، جهان کاینات را آب و رونقی نیست. آثار نگاشته شده درباره ی عشق، از گذشته ای بسیار طولانی برخوردار است تاجایی که نخستین نشانه های اشعار عاشقانه ی ادب پارسی در آثار شعرا و عرفای قرن سوم و چهارم هجری از جمله رودکی و با یزید بسطامی ملاحظه می شود. باتوجه به گستردگی و وسعت معنایی واژدی عشق و عمومیت آن در میان همه ی ملل جهان، اقوام مختلف با فرهنگهای گوناگون، هرکدام به تعریف و توصیف این کلمه پرداخته اند و آن را مقدس شمرده یا ستوده اند. در عرفان و تصوف اسلامی نیز این واژه رنگ و بویی خاص یافته است، همه جا و همه وقت، قدر دیده و بر صدر نشسته و همواره مقدس شمرده شده است. در این مقال، به تعریف و توصیف این واژه ی گسترده و ناخویشتن دار پرداخته شده، زوایای مختلف آن کاویده، و به سوالاتی چند در مورد آن پاسخ داده شده است؛ از جمله چیستی عشق، پیدایش آن در ادبیات فارسی و ظهور آن به صورت خاص در ادبیات عرفانی. همچنین نظر برخی از بزرگان عرفان اسلامی هم در این زمینه بیان شده است.

عشق، عرفان، ادبیات عرفانی، مولوی، حافظ