اکرم سیفی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان، کرمان، ایران
حسین ریاحی مدوار - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان، کرمان، ایران

مدیریت کیفیت آب در آبخوان های چند منظوره نیازمند بررسی وضعیت کیفی آنها بر اساس استانداردهای چندگانه است. با توجه به کمبود مطالعات در زمینه پایش آبخوان های چند منظوره، این پژوهش با هدف بررسی وضعیت کیفی آب زیرزمینی آبخوان چندمنظوره کشاورزی - معدنی - شرب- صنعتی شهر بابک بر اساس شاخص های چندگانه (تناسب کشاورزی، آبیاری تحت فشار، شرب و کاربری صنعتی) صورت گرفت. مدل بهینه تغییرات مکانی پارامترهای کیفی آب در واریو گرام کروی، نمایی و گوسی با روش های کریجینگ و (3-1)IDW بر اساس شاخص های RMSE , MAE , RSS , R2 برای 19 پارامتر مورد بررسی، انتخاب شد. پهنه بندی چندمنظوره در محیط GIS و بر اساس استانداردهای تناسب آب ویلکاکس، شولر، آبیاری قطره ای و بارانی وزارت نیرو، چهار شاخص خورندگی و رسوب گذاری و استانداردهای WHO و IRISI با لایه های اطلاعاتی 19 گانه صورت گرفت و تحلیل همبستگی مکانی متغیرها نیز انجام شد. نقشه های پهنه کیفی نشان داد در 100 درصد مساحت دشت، شاخص های پوکوریوس، الانژیلر، خورندگی و رایزنر چند برابر آستانه و بیانگر پهنه خورندگی وسیع در کاربری صنعتی بود. طبق نتایج، 93 درصد مساحت دشت در کلاسهای C4 - S1 و C4 - S2 نامناسب برای کشاورزی قرار گرفت. فقط 1 / 3 درصد از مساحت دشت قابل قبول برای شرب بود. نقشه پهنه بندی آبیاری قطره ای نشان داد که 47 / 9 درصد از مساحت دشت بیشترین محدودیت را از نظر کیفیت آب دارد. با توجه به درصد وسیع پهنه های نامناسب آبهای زیرزمینی آبخوان از منظر مصارف چندمنظوره کشاورزی، شرب، صنعت و معدن لازم است استراتژی های پایش و مدیریت کیفی متناسب با نوع مصارف و اهداف توسعه اعمال شود.

آبخوان چند منظوره، آب زیرزمینی، خورندگی، رسوبگذاری، تناسب کشاورزی و شرب