آرمان انارکی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی- آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران؛ ایران ×تهران/دانشکده منابع طبیعی و کشاورزی
حسن خسروی - استادیار دانشگاه

منشاء یابی نمک در آبهای سطحی نیازمند ایستگاه های کیفیت سنجی میباشد اما این ایستگاهها در تمامی سطح حوزه آبخیز وجود ندارد. روشهای زمین آماری در بررسی و تعمیم اطلاعات موجود به کل حوضه نقش موثری دارند و میتوان با استفاده از مقادیر هدایت الکتریکی و مقدار کل مواد جامد محلول منشا تجمع نمک را ردیابی نمود و به کنترل انتشار نمک در سطح حوضه اقدام نمود. منشاءیابی نمک در تصاویر ماهوارهای و روش های ژیوفیزیک نیازمند هزینه و زمان بسیار بالایی میباشد. از این رو در این پژوهش با استفاده از روشهای زمین آمار دو پارامتر EC و TDS که نمایانگر قدرت یونی یک محلول برای انتقال جریان الکتریسیته و مجموع غلظت همه یون های موجود در آب است، مورد بررسی قرار گرفت و مکانیابی انتشار نمک در حوزهآبخیز دریاچه نمک نیز مشخص گردید تا علاوه بر صرفه جویی هرچه بیشتر منابع سنجش و تعیین منشا نمک در سطحی وسیع، راهکاری جهت مقایسه این روش با سایر روشهای موجود میباشد. نتایج این مطالعه نشان داد از میان روش های زمین آمار مورد بررسی، روش Universal Kriging در بررسی هر دو پارامتر EC و TDS به ترتیب با 0/76 و 0/85 کمترین میانگین مربعات خطا را نسبت به سایر روش ها داشته است. همچنین نتایج نشان میدهد میزان هدایت الکتریکی آب سطحی در ایستگاه پیک زرند بین 3824/35 تا 7700 میکروموس در سانتیمتر و در ایستگاه پل هستیجان متغیر است، و مقدار پارامتر TDS در ایستگاه پیک زرند از 2627/56 تا 5320 بیشترین مقدار را داشته و در ایستگاه گچسر کمترین مقدار را داشته است.

پهنه بندی، دریاچه نمک، زمین آمار، EC و TDS