سعیده اناوی - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند
علیرضا پورخباز - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند

آلودگی هوا در مناطق شهری و صنعتی از مهمترین مشکلات محیط زیستی است که سلامت انسانها را تهدید مینمایدازجمله این آلاینده ها، ذرات معلق در هوا است . اصطلاح ذرات معلق، ذرات منتقل شده از طریق هوا است که این ذرات منابع تولید و اندازه های بسیار متغیری دارند . در یک دستهبندی، ذرات معلق PM1 ، PM2.5 و PM10 است.ذرات ریزتر بخصوص PM 1 قابلیت نفوذ بیشتری در ریه ها داشته و ممکن است حتی به ناحیه حبابچه ها نیز برسد، بنابراین میتواند اثرات کوتاه مدت و بلندمدت بیشتری مثل مرگ زودرس، افزایش بیماریهای تنفسی، کاهش کارایی ریهها و ایجاد تغییرات در بافتهای ریوی داشته باشد. اثرات بهداشتی متنوع PM به ترکیب شیمیایی و فیزیکی آن بستگی دارد عمدهترین منابع آلودگی هوا شامل مونواکسید کربن، دی اکسید گوگرد، اکسیدهای ازت، ذرات معلق و هیدروکربنها هستند . در این بین پیشتر مونواکسید کربن و نیز ازن، به دلیل تاثیر قالب توجه بر سلامت انسان و گسترش روزافزون استفاده از سوختهای فسیلی مخصوصا در کلانشهرها، به عنوان یکی از مهمترین آلایندههای هوا به شمار میرفتند ولی در سالهای اخیر همراه با گسترش مطالعات، آلاینده ذرات معلق به عنوان آلاینده مسیول و معیار در پایین بودن کیفیت هوا در روزهایی که شاخص آلودگی هوا در کلانشهرها از میزان معیار عبور میکند، شناخته شده است . لذا تمرکز بر نحوه پخش و پراکنش ذرات معلق و تاثیر آن بر محیط زیست، سلامت جمعیت در مواجه با آن و کمی سازی اثرات آن شده است. بنابراین با توجه به اهمیت زیست محیطی ذرات معلق این مقاله به بررسی اثرات زیست محیطی ذرات معلق پرداخته است.

آلاینده ها، آلودگی هوا، ذرات معلق، محیط زیست