جواد قانعی اردکانی - استادیار گروه زمینشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مجید دهقانی - دانشجوی کارشناسیارشد زمینشناسی زیست محیطی دانشگاه پیام نور مرکزتفت

استفاده وسیع از سلاحهای جنگی اعم از گلوله های سربی، مواد منفجره، بمبارانهای هوایی، گلوله های توپ،سلاحهای شیمیایی و بمبهای شیمیایی میکروبی و ... در جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران اثرات زیست محیطی مخربی را دارد. استراتژیهای جنگی نظیر ساختن پل روی رودخانه ها و نهرها و ایجاد موانع جنگی،پدافندی احداث خاکریزها و سنگرهای بزرگ و زیرزمینی و... باعث برهمزدن اکوسیستم منطقه شده و راهبرد غلط خشکاندن رودخانه ها و تالابها و نیز استفاده از ماشین آلات مهندسی و رزمی و جنگ افزارها باعث صدمات جبران ناپذیر زیست محیطی شده است. در جنگ ایران و عراق ) 1980 - 1988 ( بسیاری از زیستگاه های حیات وحش ایران و عراق آسیب جدی دیدند. آلودگی خاک و آب در بسیاری از مناطق و کوتاهی مسیولان در کار حفاظت از محیط زیست باعث شد، خسارات سنگین بر اکوسیستمهای آبی و خاکی این کشورها وارد شود. با توجه به اینکه بخش اعظم ترکیب سلاحهای جنگی را عناصر سنگین ) از جمله سرب و نیکل( تشکیل میدهند، اکثر مطالعات مربوط به جنگ و محیط زیست، در برگیرنده این عناصر هستند. برخی کارشناسان بروز بسیاری از عوارض گوارشی و سرطانهای متعدد را در ارتباط با وجود این عناصر در مواد غذایی میدانند و بروز این عوارض که در استانهای مرز درگیر جنگ مثل خوزستان در سطح وسیع گزارش شده و توجه به این معقوله میتواند اولویت مسایل زیست محیطی کشور خواهد شد.

آلودگی های، زیست محیطی، زمین شناسی پزشکی، جنگ تحمیلی، ایران عراق