شاهرخ ملک زاده - کارشناس ارشد گیاهپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز

موضوع پایداری زیست محیطی طی سه ده هپایانی قرن بیستم توجه بسیاری از افراد به خصوص محققان را به خود جلب کرده است. با وجود سپری شدن حدود دو ده هاز تصویب دستور کار 21 که در آن بر تدوین و کاربرد شاخص های توسعه پایدار تاکید شد، هنوز اجماع کاملی در خصوص شاخص های تبیین کننده پایداری، طراحی و استفاده از آنها برای سنجش پایداری و همچنین روشهای جامع و کامل که مورد پذیرش تمامی نخبگان و صاحب نظران در سراسر جهان باشد، بهوجود نیامده است. با این حال در خلال سالهای گذشته شاخصهای متعددی برای سنجش و اندازه گیری توسعه پایدار مطرح شده و گاهی نیز شاخص های پایداری کشورها توسط نهادهای بین المللی به صورت سالانه منتشر می شود. ارزیابی پایداری زیست محیطی می تواند اطلاعات کلیدی را در مورد تاثیرات متقابل اقدامات توسعه ای و محیط زیست فراهم آورد و موجبات ارزشیابی عملکرد و پاسخ گویی عاملان توسعه در خصوص حفظ محیط زیست را فراهم می آورد. با توجه به اهمیت موضوع، تاکنون مجموعه نشانگرها و شاخص های متعددی برای ارزیابی و پایش پایداری زیست محیطی توسط موسسات علمی و نهادهای توسعه ارایه شده است که با توجه به پیچیدگی و تعدد موضوعات مورد ارزیابی مشمول پایداری زیست محیطی، یکپارچه کردن شاخص ها و نشانگرهای پایداری زیست محیطی در قالب یک چارچوب واحد و نمایا ضروری است. در این مقاله تلاش شده است تا ضمن تشریح ابعاد توسعه پایدار، بویژه بعد زیست محیطی، مفهوم و نشانگرهای پایداری زیست محیطی معرفی و در قالب چارچوبی یکپارچه بازتدوین شود.

توسعه پایدار، پایداری زیست محیطی، شاخص های زیست محیطی