فرشته قاسمی - دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته گرافیک، موسسه آموزش عالی ناصر خسرو، ساوه، ایران
نگار شمس - مدرس موسسه آموزش عالی ناصر خسرو، ساوه، ایران
صبورا میانجی - دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته گرافیک، موسسه آموزش عالی ناصر خسرو، ساوه، ایران
فاطمه حق شناس - دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته گرافیک، موسسه آموزش عالی ناصر خسرو، ساوه، ایران

در جهان اسلام کتیبه نگاری در بناهای یادبود، مقبره ها، مساجد، مدارس علمیه، بقعه ها، عمارات باشکوه، ستون ها، و جاهای مناسب دیگر به کار می رفته است و به این ترتیب در این مکان ها آثار ارزشمندی از هنر خوشنویسی و کتیبه نگاری به اشکال عمودی، افقی، مورب و دوار خلق شده و به یادگار مانده است. انواع مختلف خطوط شامل کوفی، نسخ، ثلث، طغری، ریحان، محقق، نستعلیق، و جز آن در کتیبه نگاری های اسلامی از صدر اسلام تاکنون مورد استفاده قرار گرفته اند. عناصر نمادین مختلفی در شکل گیری کتیبه ها وجود دارد. یکی از عناصری که ساختار ارزشمند از نظر بصری- نمادین دارد حرکت است. که در کتیبه های معقلی ایران به وفور و با تنوع بسیار به چشم می خورد. این پژوهش با هدف حرکت به عنوان عنصری نمادین در کتیبه های معقلی ایران با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری کتابخانه ای در پی پاسخگویی به پرسش های ذیل انجام پذیرفته است:الف) بیان محتوایی در خلق کتیبه های معقلی ایران از چه منظر است ب) قابلیت های بصری- حرکتی نهفته در کتیبه های معقلی ایران به چه شکل است نتایج پژوهش نشان می دهد که کتیبه نگاری در کنار مواد و متریال مختلف، رنگ بندی مختلف و ریخت های مختلف از عناصری تشکیل شده است که یکی از مولفه های مهم که ساختار نمادین دارد، عنصر حرکت است. حرکاتی که دقیقا جهت را از سمت نیکی و خیر، از سمت راست به مرکز که نقطه اتصال و حقیقت است رهنمون می شود پس چنین می توان نتیجه گرفت که به نوعی زبان رمزگونه در پس این حرکتی بصری می تواتد باشد.

کتیبه های معقلی، نماد، حرکت، ایران