تهمینه حسینی - مربی دانشگاه فنی حرفه ای،واحد کرمان،آموزشکده حضرت فاطمه الزهرا

طراحی شهرهای جدید و چالشهایی که در این مسیله خطیر پیش روی طراحان شهری قرار دارد مطالعات وسیع و گوناگونی را در حیطه های گوناگون حیات شهری می طلبد.مطالعه بر روی شهرهای جدید و تازه سازی مانند فولاد شهر اصفهان، عدم موفقیت طراحان آن را در ایجاد ظرفی متناسب با حیات شهری ساکنان آن نشان می دهد.براستی چیست که باعث می شود شهری برای ساکنان آن به مانند موطن و خانه در آید و ساکنین به آن احساس تعلق کنند و آیا صرف ایجاد شهری با داشتن امکانات یک فضای شهری می تواند پاسخگوی مسیله باشد برای پاسخ به این سوال بررسی شهر نجف آباد را انتخاب کردیم؛ نجف آباد را در مقایسه باسایر شهرهای ایران میتوان شهری جدید دانست که تاریخ احداث آن طبق منابع موجود به سال 5.1022ه یعنیحدود 450 سال پیش باز میگردد. بنا بر منابع گوناگون و اسناد و مدارک موجود، شهر نجف آباد طبق طرح و نقشه اولیه اندیشمند بنام دوره صفوی ، شیخ بهایی ساخته شده و در طول نیم قرن حیات خود تا به امروز رشدی نسبتا مطلوب و معقول داشته است. این شهر از حیث اصول و مبانی طراحی شهری بعنوان یک تجربه آزموده شده وموفق می تواند مورد پژوهش قرار گیرد.برای رسیدن به هدف مورد نظر به مطالعه اسناد،مدلرک و متون به جای مانده از طراحی شهر نجف آباد پرداخته شد و با بازسازی نقشه های ابتدایی شهر،سعی در رسیدن به نکات و اصول مورد نظر طراح آن مورد توجه قرار گرفت.شیخ بهایی،اندیشمند زمان صفوی،با جهت گیری خاص معابر،آمیختن نظم آب و خاک و گیاه،طرح ریزی شبکه معابرشطرنجی بر گرفته از شبکه آبیاری و قناتها ،تناسبات خاص بلوکهای شهری، وضع قانون حق السهم آب در تبدیل باغ به خانه باغ و سپس به منازل مسکونی و تعلق خاطری که در شهروندان از طریق آباد کردن شهر و سرزمین خود و امرار معاش از طریق آن به وجود آورده و قوانین دیگر که جای تحقیق و تفحص دارد، شهری را به وجود آورده که در طول نیم قرن به حیات موفق خود ادامه داده است.

شهر، طراحی شهری ،ساکنین، احساس تعلق خاطر،خیابان، طرح شطرنجی،نظم آب،نظم گیاه،