طنز و شوخ طبعی در اخوانیات (با تکیه بر نامه های غیر رسمی مهدی آذریزدی)

طنز و مطایبه پیشینه ای طولانی در فرهنگ اقوام و ملل مختلف دارد بهگونهای که تعیین منشا آن به سادگی دست نمیدهد؛ شاید از همین روست که در مواجهه با این نوع ادبی، به نامهای مختلفی چون طنز، فکاهه، مطایبه، لطیفه، کمدی برمیخوریم. از طرف دیگر، بررسی تاریخی این مقوله نشان میدهد که سه تحول واژه ای، معنایی و کاربردی را پشت سر گذاشته است. در یک بررسی اجمالی، اگر شاخه های گوناگون طنز در نظر گرفته شود، اخوانیات را میتوان از برجسته ترین آن ها برشمرد؛ نامه های نظم یا نثری هک وجه دوستانه بودن، بر سایر جنبه های آن غلبه دارد. در طول زمان، نویسندگان، ادبا و رجال سیاسی، اخوانیاتی را بر جای گذاشته اند که از خلال آنها میتوان به گوشه های پنهان تاریخ، اجتماعیات، ادبیات، عادات و احوال گذشتگان پی برد. در این مقاله، پس از بررسی طنز و شیوه های آن، بخشی از اخوانیات بزرگان ادب، سیاست، اجتماع و تاریخ، با تکیه بر مهدی آذریزدی برجسته خواهد شد. روش پژوهش بهصورت اسنادی است که در آن از امکانات کتابخانه ای هم بهره برده میشود.

Keywords:

طنز , اخوانیات , مهدی آذریزدی