سیده فاطمه امینی - کارشناس زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

بر پایه تعلیمات هندوییسم، در طبیعت قانونی به نام کارما وجود دارد که معمولا0 این قانون با نامهای قانون بازگشت، عمل و عکس العمل، تابش و بازتابش و علت و معلول شناخته شده است؛ البته مسلمانان نیز بر این امر واقفاند و این قانون نزد آنان تحت عنوان قانون تجسم اعمال و... پذیرفته شده است.با بررسی صورت گرفته مشخص گردید که نمیتوان به طور یقین کارما را، همسو و هم جهت یا مخالف با عقیده ی بازگشت وتجسم اعمال مطابق با اعتقادات مسلمانان دانست؛ زیرا در هر صورت دین هندوییسم نیز مانند اسلام دارای زیر بنای اخلاقیست و تعلیم و دعوت به خیر و نیکی یکی از اهداف عقاید آنهاست. اما نبودن یک نظام هدفمند و اعتقاد نداشتن به آخرت و قیامت باعث شد تا هندو ها به باورهایی مانند کارما و تناسخ پناه ببرند. اما در هر صورت بدون در نظر گرفتن دین و باور و... این اعتقاد، چه از نظر اسلام و چه از نظر هندوییسم، به یک اصل مهم اشاره دارد که همان پایبند بودن به اخلاقیات و در نتیجه تعالی انسان است.ادیبان و شاعران ایرانی نیز به دلیل اهمیتی که برای نتیجهی این قانون و باور قایل بودند آن را در آثار خود منعکس کرده اند. پژوهش حاضر با روش کتابخانهای و تحلیل محتوا به بررسی قانون کارما در ادبیات فارسی با تکیه بر داستانها و حکایات کلیله و دمنه پرداخته است وتلاش دارد تا ابیات، داستانها وحکایاتی که دارای مضمون های مشترک در رابطه با قانون بازگشت اعمال میباشند را بررسی کند. البته تاکید این پژوهش بیشتر بر بررسی حکایات و داستانهای کلیله و دمنه می باشد.

قانون کارما، ادبیات فارسی، کلیله و دمنه