عباس عبدلی کولانکوه - دکتری فقه و حقوق

در تمام شرایع و ادیان الهی به ویژه دین مبین اسلام مساله تعقل و تفکر از جایگاهی بس رفیع و منیع برخوردار است . و در بسیاری از آیات قرآن کریم پس از بیان یک آیه انسان را به تفکر در آن فرا می خواند، آسمان ها و زمین،طبیعت و حتی نفس انسان و ... از جمله مواردی هستند که خداوند انسانها را به تفکر در آنها فرا می خواند.از بررسی مجموعه آیاتی که در قرآن مجید آدمی را به تفکر و تعقل دعوت میکند، به سهولت میتوان نتیجه گرفت که از نگاه قرآن کریم حیات انسانی حیاتی است فکری و مهمترین وجه تمایز انسان و دیگر حیوانات این است که انسان، حیوانی است متفکر و زندگی بشر نیز بدون تفکر و تعقل سامان نمیپذیرد. این که قرآن بیش از سیصد مورد به مساله تفکر و تعقل اشاره نموده است و تفکر را اساس و زیر بنای تکامل قلمداد کرده و ریشه تمام مفساد اجتماعی و فردی را حاکم نبودن عقل دانسته، خود بهترین دلیل برای اثبات اهمیت تفکر و تعقل در نزد قرآن کریم است. عقل وخرد آدمی از نظر قرآن یکی از سرچشمه های علم وآگاهی بشر و نیز یکی از ممیزات واقعی انسان از سایر موجودات خواهد بود؛ به همین علت ،نقش بسیار زیادی در ابعاد گوناگون شناخت حقیقی و در نتیجه رسیدن به حق و واقعیت خواهد داشت. این امر بدان حداست که حتی دربرخی از احادیث ملاک ثواب و عقاب انسان و بازخواست او در روز قیامت را میزان بهره مندی و به کارگیری انسان از عقلش بیان نموده اند.

عقل وتعقل ، حق و حقیقت،آیات و روایات