بررسی اثر استقلال ساختاری بانک مرکزی بر نوسانات تورمی در ایران

طرح ایده استقلال بانک مرکزی همواره با طرح وجود انضباط پولی و سیاست پولی مبتنی بر قاعده که سبب می شود از اتخاذ سیاست های صلاحدید(Discretionary policy) تا حد زیادی جلوگیری گردد، همراه بوده است. هدف از استقلال بانک مرکزی دور کردن عرضه پول از انگیزه های سیاسی دولت و سایر عوامل اقتصادی است. بدین ترتیب ثبات عرضه پول و درنهایت ثبات سطح قیمت ها ایجاد می شود. هدف اصلی از استقلال بانک مرکزی این است که بانک مرکزی در تصمیم گیری و سیاست گذاری اقتصادی از دولت یا سایر گروه های ذی نفع دور باشد. ایراداتی به این ایده ارایه شده است. به موازاتی که از اواسط دهه 1990 به بعد، موضوع استقلال بانک مرکزی در ادبیات اقتصاد کلان توجه های بیشتری را به خود جلب کرده است، بسیاری از کشورهای جهان در قوانین مربوط به بانک مرکزی خود اصلاحاتی را انجام داده اند که باعث استقلال بیشتر بانک های مرکزی از دولت ها و صرفا بر ثبات قیمت ها متمرکز شوند. استقلال بانک مرکزی پدیده ای کیفی است که برای اندازه گیری و کمی کردن آن باید از متغیرهای جایگزین استفاده کرد. بدین منظور برای سنجش میزان استقلال بانک مرکزی شاخص های مختلفی تعریف شده است. بر اساس این شاخص ها می توان درجه استقلال بانک مرکزی را تعیین کرد. این شاخص ها مهم ترین عوامل تاثیرگذار در استقلال بانک مرکزی را مورد توجه قرار می دهند.سوال اصلی مقاله از چگونگی اثر استقلال سیاسی بانک مرکزی بر عملکرد اقتصاد کلان است. این پرسش که آیا استقلال ساختارهای قانونی بانک مرکزی بر مبنای استقلال سیاسی آن توانسته است در ایران به ثبات بیشتر اقتصاد در بخش اسمی و کاهش نوسانات تورمی کمک کند این مقاله با رویکرد تاریخی، از طریق روش تحلیلی و اسنادی با استفاده از داده های بازه زمانی 55 ساله اقتصاد ایران (1394-1340) به بررسی اثر عملکرد بانک مرکزی بر نوسانات تورمی بر اساس استقلال سیاسی و ساختاری پرداخته است. استقلال ساختاری ناظر بر تشکیلات سازمانی و چارچوب حقوقی و قانونی حاکم بر مناسبات مدیریت کلان و نحوه گردش کار و مکانیزم تصمیم سازی در بانک مرکزی است.

Keywords:

استقلال ساختاری بانک مرکزی , عملکرد بانک مرکزی , نوسانات تورم , واریانس ناهمسانی خودرگرسیون شرطی تعمیم یافته گارچ(GARCH)