نسرین نورشاهی - عضو هییت علمی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی
شادی روحانی - کارشناس مسیول پژوهشی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی
حسین سمیعی - کارشناس مسیول پژوهشی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی

گسترش آموزش عالی از سال 1950 به این سو یک وجه مشخصه و برجسته جوامع مدرن به شمار می رود. آلتباخ از نظریه پردازان مطرح آموزش عالی (1998) معتقد است آموزش عالی پس از یک دوره رشد و توسعه در اروپا و آمریکا، کشورهای جهان سوم را نیز در برگرفته است. در بیشتر کشورهای جهان، سیاست گذاری و سرمایه گذاری برای تربیت نیروی انسانی آموزش دیده به ابزاری برای توسعه و رقابت میان آن ها بدل شده است. بدین روی، عملکرد بهتر نهادهای آموزش عالی و به دنبال آن بهبود مداوم در این حوزه نیازی روزافزون است (Asif,2013). به اشتراک گذاشتن تجربیات موفق و آموختن از تجربیات موفق دیگران بخشی از ضروریات بهبود مداوم است. در این راستا، شیوه مطالعه تطبیقی بسان کندوکاوی برای یافتن بهترین تجربیات که منجر به تعالی عملکرد است، تعریف می شود(Besterfield et al. (1999), Bhutta and Huq (1999), Camp (1989), Jackson and Lund (2000), Lema and Price (1995), and CHEMS (1998)). بر این اساس، مطالعه تطبیقی و مقایسه ابعاد و جنبه های مختلف نظام های آموزشی توسعه یافته به تحقق هدفی چون تعقیب مسیر حرکت نظام آموزش عالی در پهنه جهانی کمک می کند. به قول سادلر میزان استفاده از مطالعه نظام های آموزشی خارجی تا حد آموختن اموری است که ارزش عملی داشته باشند (دباغ،1389). ایران برای افق 1404 پیشتاز بودن در حوزه علم و فناوری در منطقه را سرلوحه قرار داده است. ازاین رو شناسایی مسیر حرکت، مراحل تکوین و تجارب موفق، نظام های توسعه یافته آموزش عالی جهان ازجمله ایالات متحده آمریکا که دارای رتبه های برتر در بسیاری از حوزه های عملکرد آموزش عالی (نوآوری، رابطه صنعت دانشگاه، پرورش و کاربرد نخبگان، تامین پوشش کامل آموزش عالی برای همه و ...) است، می تواند الگوی مناسبی باشد.هدف اصلی این مقاله، شناسایی مراحل تحول و تکوین و تجارب موفق در نظام آموزش عالی ایالات متحده آمریکا و مقایسه آن با ایران و ارایه راهکارهایی برای بهبود نظام آموزش عالی ایران است. در این مقاله از روش ترکیبی شامل مطالعه اسنادی- کتابخانه ای – مراجعه به سایت های مربوطه و تخصصی دسترسی به اسناد دست اول در خصوص تاریخ تحولات نظام آموزش عالی آمریکا استفاده شده است. رویکرد حاکم بر این پژوهش رویکردی توصیفی- تطبیقی است که با استفاده از روش اجتماعی به تحلیل برخی عوامل و ریشه های اجتماعی پدیده ها، فرایندها، سیاست ها و روش های موجود در نظام آموزش عالی ایالات متحده و در حد امکان مقایسه آن با ایران و با استفاده از روش تطبیقی پرداخته شده است.

سیاست گذاری آموزش عالی، تحول آموزش عالی