ساناز زرگر - استادیار گروه علوم مدیریت و اقتصاد سلامت، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی آجا
سعید شهرکی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران
محسن رحمانی - کارشناس ارشد مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه علم وصنعت، تهران، ایران
حسین محمدابراهیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران

زمینه و هدف : بیمارستان ها و مراکز بهداشتی و درمانی یکی از مهمترین تولید کنندگان پسماند خطر آفرین می باشند. پسماندهای این نوع مراکز باید تحت شرایط خاصی جمع آوری، بی خطر و دفع گردند. مدیریت صحیح این مواد نقش مهمی در کنترل آلودگی محیط زیست و میزان بروز عفونت های بیمارستانی دارد. مطالعه حاضر با هدف مروری بر وضعیت مدیریت پسماند در بیمارستان های ایران انجام گرفت. مواد و روش ها : این پژوهش، یک مطالعه مروری نظامند است، که در آن تمامی مقالات چاپ شده مربوط به موضوع تحقیق در بازه زمانی فرودین 1380 تا پایان اسفند 1396 (مارس 2001 تا مارس 2018 ) مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور یافتن مقالات جستجوی اینترنتی در پایگاه های داخلی ( Magiran ، Irandoc ، SID و بانک مقالات پزشکی ایران)، پایگاه های خارجی Science Direct ، PubMed و ابر جستجوگر Google Scholar با استفاده از کلید واژه های ( پسماند، مدیریت، زباله، بیمارستان، پسماند عفونی Waste Management، Medical waste، Hospital، Waste) صورت گرفت. 305 مقاله بدست آمده به صورت مرحله به مرحله مطالعه و پالایش شده در نهایت 36 مقاله مرتبط با اهداف مطالعه انتخاب شد و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج : پس از بررسی مطالعات موجود، 338 بیمارستان در سطح کشور، از نظر وضعیت مدیریت پسماند بررسی شده بودند که کمترین نرخ سرانه تولید پسماند 2/4 کیلوگرم به ازای هر تخت در روز مربوط به بیمارستان های شهر زنجان و بیشترین نرخ سرانه تولید پسماند 5/5 کیلوگرم به ازای هر تخت در روز مربوط به بیمارستان های شهر یاسوج بود. بر اساس مطالعات به طور متوسط 40 % پسماندهای بیمارستانی را پسماندهای عفونی تشکیل می دادند و وضعیت مدیریت پسماند در 86 % درصد بیمارستان ها متوسط و در 14 % ضعیف بود. فرآیند مدیریت پسماند بیمارستانی به طور کلی در بیمارستان های کشور در بعد دفع خوب، در ابعاد جمع آوری، انتقال، ذخیره و بی خطرسازی پسماند متوسط و در بعد تفکیک پسماند ضعیف ارزیابی شده اند. نتیجه گیری : مطابق با نتایج بدست آمده میزان سرانه تولید پسماند در ایران بالاتر از مقادیر توصیه شده سازمان بهداشت جهانی می باشد و یکی از مهمترین عوامل آن وضعیت نامناسب تفکیک در مبدا تولید می باشد لذا بهبود مدیریت پسماندها بر پایه سیاست گذاری، آموزش کارکنان، برنامه ریزی و اجرای موثر استانداردهای اعتباربخشی وزارت بهداشت امری ضروری است.

پسماند پزشکی، مدیریت پسماند، بیمارستان