وضعیت اتلاف دارو درخانوارهای ایرانی: یک مطالعه مرور گستره

مقدمه: اتلاف دارو در خانوار از جمله مشکلات جوامع مدرن و کشورهای در حال توسعه می باشد. براساس پژوهشی معادل نصف بودجه سالانه دارویی کشور، داروهای بلا استفاده در منازل می باشند. هدف مطالعه حاضر بررسی وضعیت داروهای اتلاف شده در خانوارهای ایرانی می باشد. روش کار: جستجوی مقالات با استفاده از کلید واژه های دارو، ذخیره، مصرف، اتلاف، منقضی، خانوار و منازل و معادل انگلیسی آنها در پایگاه های داده Pubmed, Magiran, Sid و Google scholar بدون محدودیت زمانی صورت گرفت. عنوان، خلاصه و اصل مقالات براساس معیارهای ورود از پیش تعیین شده، توسط دو نفر مرورگر مستقل غربالگری شد. داروهای منقضی و بلااستفاده به عنوان اتلاف دارو در نظر گرفته شدند. یافته ها: نرخ ذخیره دارو در خانوارهای ایرانی به طور میانگین بالای 80 % گزارش کردیده بود. از لحاظ فراوانی طبقه داروهای اتلافی، داروهای ضد درد و التهاب، گوارشی و آنتی بیوتیک رتبه اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. میانگین تعداد دارو برای هر خانوار از 5 تا 12 نوع متغیر بود. از نظر شکل دارویی قرص ها با حجم قابل توجهی، فراوانترین شکل داروهای اتلافی بودند. خانوارهای ایرانی 30 تا 40 % مجموع هزینه داروهای ذخیره شده در منزل را، از طریق داروهای منقضی دور می ریزند. نتیجه گیری : انباشت دارو در منازل بار اقتصادی قابل توجهی بر جامعه و خانوارها تحمیل می کند. مقاومت دارویی، عوارض جانبی و مسمومیت دارویی به ویژه در میان کودکان و سالمندان از عوارض انباشت غیر ضروی دارو در منازل می باشد. تجویز بیش از حد دارو و عدم ارایه آموزش های مناسب در زمینه مصرف دارو توسط پزشکان، همچنین تاکید بیماران به تجویز دارو در هر بار مراجعه، بر ذخیره غیر ضروری دارو موثر می باشند. ارتقای میزان آگاهی و باورهای جامعه در خصوص استفاده صحیح از دارو و اطلاع رسانی مانند برگزاری کارگاه های آموزشی و ایجاد تغییر در سیستم تجویز و تحویل دارو به ویژه سه طبقه دارویی بالا ، می تواند موجب کاهش ذخیره دارو در منزل و پیشگیری از آثار زیانبار آن باشد.

Keywords:

Drug , Medicine , Storage , Wastage , Unused , Expire , Family , Household