جواد هارونی - دانشجوی دکترای تخصصی آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، دانشکده بهداشت، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران
محتشم غفاری - دانشیار آموزش بهداشت، گروه آموزشی بهداشت عمومی و مرکز تحقیقات کنترل عوامل زیان آور محیط و کار، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
سکینه رخشنده رو - استادیار آموزش بهداشت، گروه آموزشی بهداشت عمومی و مرکز تحقیقات کنترل عوامل زیانآور محیط و کار، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

زمینه و هدف : هیچ رفتاری به اندازه استفاده از کمربند ایمنی روی کاهش شدت جراحات ناشی از تصادفات رانندگی تاثیر نمی گذارد. در بین انواع وسایل نقلیه، بستن کمربند ایمنی در مسافران اتوبوس مغفول مانده و این مطالعه باهدف مشخص نمودن عوامل تعیین کننده رفتار بستن کمربند ایمنی در اتوبوس طراحی و اجرا شده است. مواد و روش ها : این مطالعه به روش کیفی با رویکرد تحلیل محتوا در سال 1396 انجام شد. مسافران و رانندگان اتوبوس و نیز متخصصان ( آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، بهداشت عمومی، اپیدمیولوژی) و افسران پلیس راه به صورت داوطلبانه در این مطالعه مشارکت نمودند. روش نمونه گیری هدفمند با رعایت حداکثر تنوع بود و تا رسیدن به اشباع ادامه یافت. تمام مصاحبه ها بلافاصله ضبط، دسته بندی و مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج : نتایج مطالعه در دو طبقه اصلی عوامل فردی و غیر فردی، 16 تم اصلی و 81 تم فرعی خلاصه گردید. تم های اصلی آگاهی، عوامل زمینه ای، اعتقادات رفتاری، ارزشیابی پیامد رفتاری، اعتقادات هنجاری، انگیزش برای پیروی، اعتقادات کنترلی، قدرت درک شده، اعتماد پیرامونی، یادگیری مشاهده ای، موانع درک شده، تهدید درک شده، کارآمدی پاسخ درک شده در طبقه عوامل فردی و تم های اصلی قانون و نظارت، محیط و آموزش قرار گرفتند. نتیجه گیری : نتایج حاصل از این مطالعه میتواند توسط سایر محققین و نیز سیاستگذاران حوزه سلامت و حوزه حمل و نقل در طراحی و اجرای مداخلات با تمرکز بر عوامل فردی و روانشناختی در کنار توجه به عوامل غیر فردی همچون فراهمی و سالم بودن کمربند اتوبوس، مورد استفاده قرار گیرد.

کمربند ایمنی، تعیین کننده، اتوبوس، مسافران، پلیس راهنمایی و رانندگی