مروری نظام مند بر الگوی هزینه های کمرشکن نظام سلامت در مناطق شهری و روستایی ایران طی سال های 96-1386

مقدمه: محافظت از مردم در مقابل خطرهای مالی، از اهداف مهم سیاستگذاری در نظام سلامت است؛ و یکی از شاخص های مهم در پایش حفاظت مالی عادلانه در نظام سلامت برآورد درصد مواجهه یافتگی خانوارها با هزینه های کمرشکن می باشد، لذا بررسی روند این شاخص می تواند در میزان دستیابی به این هدف کمک کننده باشد. بنابر این در این مطالعه قصد داریم الگوی هزینه های کمرشکن سلامت را در مناطق روستایی و شهری طی دهه ی اخیر بررسی کنیم. روش کار: مطالعه حاضر از نوع مروری نظام مند بوده که با استفاده از کلید واژه هایی نظیر هزینه های کمرشکن، مناطق شهری و روستایی، حفاظت مالی، تامین مالی و نظام سلامت، در پایگاه های داخلی Google scholar ، SID ، Magiran و پایگاه خارجی Scopus ، PubMed به جستجو پرداخته، که در مجموع 98 مقاله استخراج گردید. پس از حذف مقالات تکراری و غیر مرتبط، 26 مقاله بررسی و نهایتا 11 مقاله که جوابگوی اهداف مطالعه بودند از سال 1389 تا کنون جهت نگارش این مطالعه مروری مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: یافته های حاصل از مطالعات حاکی از آن است که هم در مناطق شهری و هم در مناطق روستایی هزینه های کمرشکن از سال 1386 تا سال 1390 رشد دایمی و قابل ملاحظه ای داشته است، اما از سال 1390 تا سال 1393 به دلیل افزایش هزینه های نظام سلامت و در نتیجه کاهش استفاده از خدمات سلامتی توسط مردم این هزینه ها به طور چشمگیری با کاهش کاذبی همراه بوده است. سپس در بهار سال 1393 به بعد با اجرای طرح تحول نظام سلامت و در نتیجه بالا رفتن تقاضای استفاده از خدمات سلامت، مخارج کمر شکن خانوارها هم در مناطق شهری و هم در مناطق روستایی با رشد نسبتا ملایمی همراه بوده است، با این وجود اجرای این طرح درصد مواجهه یافتگی خانوارهای شهری و روستایی با هزینه های کمرشکن را نسبت به سال های مورد مطالعه در دهه 80 به شدت کاهش داده است. همچنین نتایج گویای افزایش نابرابری جغرافیایی بین مناطق روستایی و شهری در بخش های مختلف کشور به خصوص طی سال های 1386 تا سال 1390 نیز می باشد، به طوری که در طول سال های مورد مطالعه روستاها در شرایط نابرابرتری نسبت به شهرها در زمینه تامین مالی هزینه های سلامت قرار دارند و به طور متوسط می توان این اختلاف را 1/5 برابر برآورد کرد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری مواجهه یافتگی بیشتری با هزینه های کمرشکن دارند و هنوز اهداف برنامه توسعه ملی در کاهش پرداخت از جیب به 30 درصد و کاهش نرخ مخارج کمرشکن سلامت به %1 تحقق نیافته است، لذا لازم است سیاستگذاران نظام سلامت به منظور کاهش هر چه بیشتر این هزینه ها تمرکز بیشتری بر روی مناطق روستایی و مناطق محروم داشته باشند.

Keywords:

هزینه های کمرشکن , مناطق شهری و روستایی , حفاظت مالی , تامین مالی , نظام سلامت