هدایت عباس تبار
محمد شریعتی
علی نیک فرجام
شکرالله محسنی

مقدمه: از طرفی امروزه شاخص های وقایع حیاتی یکی از اطلاعات مهم و پایه برای برنامه ریزی هر کشور به حساب می آیند و نقش کلیدی در این نظام دارند. از طرف دیگر، آگاهی از عوامل مرگ می تواند اولویت ها را جهت آموزش یا مداخله در سطح جامعه مشخص سازد. لذا، مطالعه اخیر با هدف بررسی اپیدمیولوژی توصیفی و تعیین چگونگی توزیع موارد مرگ براساس برخی متغیرهای دموگرافیک مهم انجام شد. روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی است که نمونه های آن شامل افراد متوفی همه سنین ساکن شهرستان های تهران، اسلامشهر و ری که در سال 94 فوت کردند؛ بود. برای انتخاب افراد مورد مطالعه از روش سرشماری استفاده شد؛ یعنی کلیه موارد واجد شرایط، وارد مطالعه شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای آنالیز داده ها از روش های آماری مانند میانگین، تناسب، میزان میرایی خام، میرایی تناسبی، میرایی اختصاصی-سنی و علتی، استاندارد سازی مستقیم استفاده شد. نتایج: از نظر سنی افراد کهنسال و مردها در معرض خطر بیشتر مرگ بودند و از لحاظ علل مرگ بیماری های قلب و عروق، سرطان و دیابت شایع ترین عامل مرگ در هر یک از شهرستان ها و نیز در مجموع بودند. تحلیل علل مرگ بر حسب تلفیق سن و وعلل مرگ مشخص کرد که در گروه زیر یکسال و 1/4 سال، حوادث دوران بارداری و ناهنجاری جنینی بترتیب شایع ترین عامل مرگ بودند؛ بجز طبقه 24-15 سال که حوادث شایع ترین علت مرگ آنها بود در گروه های 14-5، 44-25 و 64-45 سال سرطان شایع ترین علت مرگ بود و در گروه کهنسالان (بالای 65 سال) بیماری های قلبی-عروقی اصلی ترین عامل مرگ و میر بودند. در نهایت، تحلیل داده ها براساس استان تولد نشان داد که بیشترین درصد مرگ قلبی، سرطان و دیابت بترتیب در تهرانی های دارای اصالت مازندران، خوزستان و یزد رخ داد. نتیجه گیری: اگرچه قسمت عمده مرگ در گروه کهنسالان و بوسیله بیماری های قلبی-عروقی رخ می دهد ولی در سنین مختلف علل مرگ متفاوت است. بطوری که، در سنین 14-5 سال و 64-25 ساله ها سرطان شایع ترین عامل می باشد ولی در سنین کهنسالی بیماری های قلبی شایع ترین عامل مرگ بودند. بعلاوه، نتایج مطالعه حکایت از آن دارد که در جامعه ما اکثر موراد مرگ در اثر بیماری های غیر واگیر مانند بیماری های قلبی-عروقی و سرطان رخ می دهد. در نتیجه، برای کاهش مرگ و میر، اقدامات مداخله ای و پیشگیرانه باید متناسب با گروه های سنی و علت مورد نظر طراحی و اجرا شوند. لذا پیشنهاد می شود برای اولویت بندی مداخلات لازم، ابتدا مطالعاتی برای مشخص کردن خطر منتسب جامعه ( Population Attributable Risk ) ریسک فاکتورهای شایع جامعه (مانند سیگار، کم تحرکی، چاقی، رژیم غذایی نامناسب و...) صورت گیرد تا مشخص شود در صورت مداخله بر روی هر یک آنها از چه تعداد مرگ در جامعه پیشگیری می شود.

اپیدمیولوژی توصیفی، میزان، مرگ، مطالعه مقطعی، تهران، میرایی تناسبی