مصطفی فیاضی

زمینه و هدف: یکی از بزرگترین مسایل بهداشت عمومی در کشور ما، حوادث ترافیکی است. در تصادفات عوامل انسانی، محیطی و عوامل مرتبط با وسیله ی نقلیه موثرند. از این رو، این مطالعه باهدف تعیین الگوی اپیدمیولوژیک علل و عواقب تصادفات جاده ای برون شهری شهرستان رفسنجان انجام گرفته است. مواد و روش ها: در این مطالعه ی تو صیفی، تمامی 1797 فقره تصادف ثبت شده مربوط به محورهای برون شهری منتهی به رفسنجان بین سال های 94-1390، که در سامانه ی ثبت تصادفات پلیس راه، ثبت شده بودند، به شکل سرشماری وارد مطالعه شدند. تاثیر هر یک از این عوامل نیز بر شدت حوادث ترافیکی، با استفاده از مدل رگرسیونی برآورد شد. یافته ها: میانگین وانحراف معیار سنی رانندگان، 11/54±36/49 سال بود. اکثر رانندگان مقصر در تصادفات مردان و به تعداد 1701 نفر (97/3%) بودند. بیشترین تصادفات به تعداد 982، در ساعات روز (54/6%) بود. سال وقوع حادثه، نوع و سیله ی نقلیه، محور و علت وقوع تصادف با پیامد ارتباط معنی داری داشت (P<0/001)، به طوری که، بیشترین تصادفات به تعداد 4.3 فقره (22/4%) در سال 90 رخ دادند. در 1073 مورد تصادف (71/3%)، خودروهای سواری مقصر بودند. محور کرمان رفسنجان دارای بیشترین رخداد تصادف با 806 فقره (44/9%) بود، بیشترین علت ثبتشده، عدم توجه به جلو به تعداد 873فقره (48/9%) بود. همچنین، بر اساس نتایج حاصل از مدل رگرسیونی، طی سالهای مطالعه، هر ساله شانس تصادفات شد 14 درصد کم می شد (P=0/001، =0/86). شانس تصادف منجر به جرح یا فوت در تصادفات شب 23 درصد کمتر بود (P=0/03، OR=0/77)، همچنین شانس قرارگیری در طبقه ی فوت یا جرح، در تصادفات مربوط به وسایل حمل بار سنگین تقریبا 2 برابر سواری ها برآورد شد (P=0/002، OR=1/83). نتیجه گیری: طبق مطالعه ی حاضر، تعداد و شدت تصادفات طی سال های بررسی کاهش یافته است. برای تداوم هر چه بهتر و بیشتر این روند کاهشی در رفسنجان، با وجود بیشتر بودن تاثیر برخی عوامل بر شدت تصادف، اما تمرکز برنامه ها و مداخلات باید بر روی عواملی صورت گیرد که بیشترین فراوانی را دارند.