سیدمهدی خیراندیش - دانشیارزبان وادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

عرفان و تصوف به عنوان یک مکتب فکری دارای آموزه هایی است که در طول تاریخ به طور مستقیم و غیرمستقیم بر جامعه تاثیر گذاشته و در رشد و تربیت مردم نقشی بسزا داشته است. اندیشه و رفتار بزرگان صوفیه نه تنها امید به یک زندگی معنوی و اخلاقی را در انسان زنده نگه داشته، بلکه در بعد اجتماعی نیز موجب صلح و آرامش و همدلی و تفاهم میان مردم جامعه بوده است. احترام به آفریده ها، ازخودگذشتگی و فداکاری، رواداری و مدارا با دگراندیشان، صلح جویی و دگردوستی، عشق ورزی و محبت به دیگران، دوری از پلیدی ها وکسب صفات انسانی، پاک دلی و راست کرداری وده ها صفت مثبت دیگر جزو آموزه های مکتب عرفان است که باور و پای بندی به نهادینه شدن هریک از آن ها می تواند جامعه انسانی را به سوی تعالی وکمال رهنمون کند. زبان و ادبیات فارسی در درازنای تاریخ همواره بیشترین نقش را در رساندن پیام های انسانی و مصلحانه معنوی و عرفانی درمیان مردم داشته است. با آنکه در زمینه های مختلف عرفانی، پژوهش-هایی بایسته و علمی صورت گرفته اما عموما کلی بوده است و به جنبه های جزیی عرفان، برخلاف اهمیت و ضرورت بیان آنها، کمتر پرداخته شده است. بسیاری از متن های شعر و نثری که از شاعران و نویسندگان ایرانی از جمله سعدی، مولوی و حافظ برجای مانده به عنوان گنجینه های پربار معنوی و عرفانی، سرشار از باورهای انسان دوستانه و مداراجویانه هستند که درپیوند میان مردم وهمدل ساختن آنها سخت موثربوده است. دراین مقاله به شیوه تحلیلی توصیفی برخی ازاین ویژگی های انسانی وخیرخواهانه که بخش جدایی ناپذیر اندیشه عرفانی است و از سده ششم هجری به بعد در متن های منظوم و منثورادبیات فارسی بازتاب یافته بررسی می شود.

آموزه های عرفانی، انسانیت، صلح جهانی