محمد علی آبادی - کارشناس ارشد هنراسلامی ، مدرس دانشکده فنی دخترانه بقیه الله الا عظم سبزوار
اکرم کارگری - کارشناس ارشد صنایع دستی ،مدرس دانشکده فنی دخترانه بقیه الله الا عظم سبزوار
حسن طالبی - کارشناس ارشد صنایع دستی ،مدرس دانشکده فنی دخترانه بقیه الله الا عظم سبزوار

تزیینات کتیبه در هنر اسلامی جایگاه رفیعی دارد . این نقوش تزیینی در ابنیه ایران ، ریشه در فرهنگ غنی اسلامی ایرانی ما دارد، که از ارزش های والایی برخورداراست و ذهن جستجوگر را قبل از نمود ظاهری ، به معنای درونی رهنمون می سازد . از این رو شناسایی صحیح این نقوش ومعرفی آنها می تواند تاثیری مثبت در هنر و زندگی امروزی داشته باشد و باعث رشد و غنای فرهنگی ایران اسلامی شود .شناسایی انواع خطوط بدیع با تزیینات فراوان و معرفی آن تاثیر بسزایی در شکل گیری وطراحی خطوط جدید در گرافیک و هنرهای تزیینی وایجاد فضاهای معنوی در معماری داخلی دارد .در این پژوهش کتیبه های مسجدجامع فرومد ، به ترتیب از بیرون مسجد به داخل ، ایوانچه ها ، ایوان جنوبی(اصلی) ، ایوان شمالی و شبستان ها ومحراب ها ، مورد توجه قرار گرفته است . فراوانی کتیبه ها بخصوص به لحاظ نوع خطوط وبلفیق چند نوع خط که جزء شاهکارهای این بنا محسوب می شود وهمچنین تنوع در مصالح(گچبری ، آجرکاری) ، مارا در رسیدن به اهداف پژوهش وکاربردی شدن این نقوش نزدیک تر می کند. سوال مطرح دراین پژوهش نیز عبارت است از کتیبه های مسجد جامع فرومد دارای چه ویژگی هایی هستند این مقاله به روش تاریخی –توصیفی ، تحلیلی و گردآوری مطالب و اطلاعات و تصاویر مورد بررسی در این مقاله از طریق کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است . نتیجه ویافته های پژوهش نشان می دهد. تزیینات کتیبه ای مسجدجامع فرومد تحولات شگفت انگیز کتیبه نگاری ، مربوط به دوره های سلجوقی، خوارزمشاهی ، ایلخانی و تیموری را می توان مشاهده کرد . انواع کوفی تزیینی ، گلدار و گره دار ، نسخ تزیینی ، نسخ متمایل به ثلث وثلث در کتیبه های این مسجد بکار رفته است ، که از ویژگی های منحصر به فرد این مسجد با شکوه وعظیم است .

خوارزمشاهیان، فرومد ، نقوش تزیینی ، کتیبه