محمد حسن ارجمندی - دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات فارسی دانشگاه تهران

دعای کمیل- که بر اساس اسناد موجود از حضرت علی علیه السلام روایت شده است- از نیایش های گران سنگی است که آن را از جنبه های معنوی، بلاغی و داستانی می توان بررسی کرد و این مقاله به جنبه های داستانی این دعا پرداخته است. نویسنده این مقاله پیش از این در مقاله ای با عنوان جنبه های دراماتیک دعای کمیل مشخص کرد که دعای کمیل به سبب انطباق با الگوی سه پرده ای داستان و همچنین انطباق با ساختار فیلم نامه های داستانی، یک اثر دراماتیک و از نوع داستان کوتاه است . از این رو با پذیرش وجود وجوه دراماتیک در دعای کمیل و پذیرش این حقیقت که هر اثر داستانی دارای شخصیت و شخصیت پردازی علاوه بر پیشبرد داستان از مهمترین عوامل در موفقیت یک اثر داستانی است، در این مقاله به بررسی شخصیت پردازی در دعای کمیل خواهیم پرداخت و ثابت خواهیم کرد که شخصیت های این داستان یعنی راوی (عاشق) و خداوند (معشوق) به خوبی پرورش یافته اند و خصوصیات آنها از الگویی صحیح پیروی می کند و جای هیچ خللی در پرداش شخصیت ها وجود ندارد. علاوه بر این، بین شخصیت روای با درخواست های او، تناسب درستی برقرار است و از همه مهم تر وجود تناسب شگرفی است که میان درخواست های راوی با شخصیت خداوند وجود دارد.

دعای کمیل، شخصیت، شخصیت پردازی، داستان، علی بن ابیطالب، اما علی علیه السلام