طاهره محسنی - دکترای تفسیر تطبیقی- استاد حوزه، استادیار و عضو هییت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، پردیس خواهران
خدیجه احمدی بیغش - طلبه سطح چهار (دکترای تفسیر تطبیقی)، استاد حوزه و دانشگاه

آشنایی با برخی علوم برای تفسیر قرآن کریم امری ضروری است. این علوم توان فکری مفسر را در تبیین آیات قرآن افزایش داده و قواعد و ضوابط تفسیر قرآن کریم را بیان می دارد. یکی از این علوم، دانش اصول فقه است که به دلیل برخورداری از روش استدلال، اندیشه را پرورش داده بر نیروی تعقل می افزاید. بسیاری از قواعد اصول فقه، موجب دستیابی به مرادی خدای متعال از الفاظ و جمله های قرآنی شده، و مفسر را با شیوه دقیق و صحیح تفسیر قرآن آشنا می سازد. این پژوهش با روش توصیف و تحلیل متن و به شیوه کتابخانه ای، در صدد واکاوی و تبیین قاعده اصولی تخصیص عام بوسیله خاص ، در تفسیر واژگان قرآن است. بر معنای عام دلالت دارند، که با قرینه روشن می شود، مراد از واژه، معنای خاص بوده است. یعنی خارج کردن بعضی از افراد از شمول حکم عام، بعد از آنکه لفظ به خودی خود، شامل همه افراد گشته است. از جمله راه های کشف اراده معنای خاص از واژه عام در تفسیر قرآن می توان، استناد به آیات، روایات، بازگشت ضمیر به برخی از افراد عام، افراد متعدد پس از استثناء و عدم جواز حمل بر عام، پیش از فحص از مخصص را، برشمرد.

خاص، عام، تخصیص، تفسیر، اصول فقه، منطوق، مفهوم