زهرا سادات نجم آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
نرگس جعفرپور - دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

قواعد فقهی زیربنای فقه و حقوق اسلامی را تشکیل می دهد که این امر در جهت رسیدن به مرحله استنباط و درک مسایل فقهی دارای اهمیتی فوق العاده است. یکی از قواعد اثرگذار در مباحث فقهی، قاعده ی من ادرک و قاعده من لم یدرک است، که هر دو قاعده مختص به باب صلاه هستند. در قاعده ی من ادرک بیان می شود که هرگاه وقت نماز از کسی فوت شود و تنها به اندازه یک رکعت داخل در وقت باشد، بر او واجب است که نماز را به صورت ادا بخواند هرچند باقی رکعات در خارج از وقت باشد و در قاعده ی من لم یدرک بیان م یشود که اگر مکلف مقدار زمانی را که برای انجام فریضه (نماز) در اول نیاز است را درک نکند، لازم نیست که نماز را در خارج از وقت قضا و اعاده کند. در معنای قاعده هیچ اختلاف نظری بین فقها وجود ندارد، ولی در معنای رکعت نظرات گوناگونی مطرح است که در این تحقیق به آن پرداخته شده و در آخر بیان م یشود که قول اکثر علما آن است که مراد یک رکعت نماز تام و با انجام تمام شرایط است. همچنین مراد از اضطرار در این قاعده مورد بحث قرار می گیرد و ایراد و اشکالات بر آن بررسی می شود و بیان م یشود که مراد از اضطرار، عدم تمکن از نمازی است که شخص به انجام آن در حالت اختیار امر شده است. در آخر هم بعضی از فروعات این قاعده بیان می گردد.

قاعده، قواعد فقهی، اضطرار، رکعت