فرهاد ساسانی - دانشیار زبان شناسی دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران
نینا حسینی کیونانی - کارشناس ارشد زبان شناسی دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

با اینکه بررسی واحد متن در زبان و چینش متن و به تعبیری نحو متن، به ویژه از جنبه ارتباطی، از اهمیت بسیاری برخوردار است، واحد متن در مقایسه با واحدهای جمله و کوچک تر از آن، کمتر بررسی شده است. در این جستار کوشیدیم با مطالعه یکی از ژانرهای زبانی خاص، این موضوع را بررسی کنیم؛ بنابراین، یادداشت های دانش آموزان و دانشجویان کرمانشاهی در پایان برگه های امتحانی برای کسب نمره بیشتر را که در اینجا التماس نامه می نامیم، به طور مقایسه ای بررسی کردیم. داده های پژوهش شامل یادداشت های 20 دانشجوی دانشگاه آزاد واحد کرمانشاه در پایان برگه های امتحانی و 25 یادداشت از دانش آموزان پسر سالهای دوم و سوم دبیرستان شهر کرمانشاه در سال 1389 است. التماس نامه ها را براساس ساختارهای چینش گام ها و گامکها بررسی کردیم. هدف از این بررسی، یافتن الگوهای مختلف چینش گام ها و گامکها (گام های فرعی) طبق دیدگاه بایبر، کارنر و آپتون (2007) و ساسانی و یزدانی (1392) است؛ به سخن دیگر، اینکه هر التماس نامه دربرگیرنده چه گام هایی است و بیشترین و کمترین گام ها به چه گروهی تعلق دارند. نتایج نشان می دهند این یادداشتها به طور کلی شامل چهار گام تعارف آغازین ، درخواست ، دلیل و تعارف پایانی هستند. به طور خلاصه، در هر دو گروه یادداشت های دانش آموزان و دانشجویان، حداکثر چینش چهارگامی و حداقل دو گامی دیده می شود. با این حال، بسامد کاربرد گام ها در هر گروه متفاوت است؛ به گونه ای که در گروه دانش آموزان، گام درخواست بیشترین فراوانی و در گروه دانشجویان، گام تعارف پایانی کمترین فراوانی را دارد. در بررسی الگوی گامها، چینش چهارگامی گسسته در هر دو گروه از بقیه الگوها پرکاربردتر است و چینش دو گامی دربین الگوها کم کاربردترین به شمار می رود. |

چینش متن، التماس نامه، گام، گامک، برگه امتحانی