معصومه مهرابی - استادیار زبان شناسی دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، لرستان، ایران
آرمان ذاکر - استادیار زبان شناسی دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، لرستان، ایران

در این مقاله تغییرات معنایی و شیوه مفهوم سازی نام اندام دست در جزء اول 160 اسم مرکب فارسی بررسی می شود. مسیله و پرسش های اصلی پژوهش عبارت اند از اینکه شیوه تغییرات معنایی این مفهوم در واژه های مرکب فارسی چگونه است و آیا می توان آن را از تحلیل معنایی، حافظه جمعی، فرهنگی و اجتماعی جامعه زبانی فارسی دریافت و با در جامعه زبانی انگلیسی و چینی مقایسه کرد هدف این بررسی، کاوش شیوۂ تغییر و نیز افزایش معنی نام اندام دست در فرآیند ترکیب این واژه با اسم های دیگر فارسی است، به گونه ای که در پایان از تفاوت ها میان این سه زبان در شیوه تغییرات معنایی و مفهوم سازی های این نام اندام، تبیین فرهنگی به دست داده شود و برای تنوعات زبانی، تبیین غیر زبانی (شناختی- فرهنگی ارایه شود. روش این مطالعه پیکره بنیاد، بر پایه فرهنگ سخن و در قالب رویکرد زبان شناسی فرهنگی صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهند که تفاوت های موجود در شیوه مفهوم سازی در این چند زبان دارای تبیین فرهنگی هستند. نوآوری این تحقیق در این است که تغییرات معنایی این نام اندام را در کلمات مرکب به روش عینی میکاود؛ از تفاوت زبانها تبیین فرهنگی به دست می دهد و بسامد هر مفهوم را لحاظ می کند. نتایج و دستاوردهای این پژوهش عبارت اند از: تحلیل فرهنگی تفاوت ها و شباهت های موجود در سه زبان ذکرشده، به تصویر کشیدن شیوه تغییرات معنایی در زبان، معرفی روش جدیدی برای آموزش واژه های زبان فارسی با استفاده از الگوی کاکتوسی ، معنی شناسی مطابقهای و روانشناسی فرهنگی. دیدگاه نقدی مقاله بر این است که برای بررسی مسیرتغییرات معنایی کلمات لحاظ نمودن فرایند ترکیب نیز الزامی است

تغییرات معنایی،مفهوم سازی های فرهنگی،الگوی کاکتوسی،عناصرواژگانی