خسرو غلامعلی زاده - استادیار زبان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران
شجاع تفکری رضایی - استادیار زبان شناسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
حسین مغانی - دانشجوی دکتری زبان شناسی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران

در پژوهش توصیفی- تحلیلی حاضر، توزیع نحوی نشانه نفی جمله در جملات پرسشی بلی خیر در گویش دشتستانی را بررسی می کنیم. در این گویش، نشانه نفی جمله علاوه بر جایگاه منضم به فعل، در جایگاه قبل از متمم های گروهی جمله و همچنین ابتدای جملات پرسشی بلی خیر قرار میگیرد. بنابراین، با ارایه شواهدی چند، رفتار انتخابی این نشانه و نیز سازکارهای حاکم بر توزیع آن در سلسله مراتب جمله را در دو جایگاه منضم به فعل و غیرمنضم به فعل، از دیدگاه برنامه کمینه گرای چامسکی (1990، 2001) تبیین میکنیم. یافته های پژوهش نشان میدهد که نشانه نفی در جایگاه قبل از فعل، نشانه نفى متصل و در جایگاه قبل از متممهای گروهی، نشانه نفى منفصل است که هریک در گروه های جداگانه ای تولید می شوند و با فعل در رابطه مطابقه شرکت می کنند. در جملات پرسشی بلی۔ خیر، نشانه نفی منفصل از جایگاه هسته گروه نفی غیر منضم به فعل حرکت میکند و در جایگاه هسته گروه متمم نما قرار می گیرد تا ضمن اقناع معیار نفی، تعبیر پرسشی جمله را فراهم کند. عدم تحقق این حرکت، ساختی غیردستوری تولید میکند.

برنامه کمینه گرا، گویش دشتستانی، نفی جمله، مطابقه، بازبینی مشخصه