خسرو غلامعلی زاده - استادیار زبان شناسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران
شجاع تفکری رضایی - استادیار زبان شناسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران
حمیدرضا اکبری - دانشجوی دکتری زبان شناسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران

الگوی ون لیوون (2008) تحت عنوان بازنمایی کنشگران اجتماعی ، الگویی در چهارچوب تحلیل گفتمان انتقادی، و ابزاری برای پژوهشگران است تا کشف کنند کارکردهای اجتماعی که در لایه های زیرین گفتمان لانه گرفته اند، چگونه در لایه های زبرین بازنمایی می شوند. در این پژوهش، داستان آل نوشته محمد بهمن بیگی، به عنوان گفتمانی مربوط به عشایر کشورمان، در چهارچوب الگوی یادشده بررسی می شود. در این مسیر معلوم می شود که نویسنده چگونه از نام دهی و طبقه بندی کنشگران اجتماعی برای بیان دیدگاه های خود استفاده کرده و آیا نام دهی و طبقه بندی کنشگران می تواند دیدگاه عشایر را در دوره ای که هنوز سوادآموزی به ایل راه نیافته بود، نسبت به آنان روشن کند نتایج پژوهش نشان داد که بازنمایی کنشگران در داستان آل هدفمند و در جهت کنترل دیدگاههای اجتماعی است. نویسنده با استفاده از مولفه های نام دهی و طبقه بندی، دیدگاه خود را با شیوهای پوشیده بیان کرده و ستم جامعه به زن را به تصویر کشیده است. نویسنده از طرفی با بازنمایی های عام، زنان ایل را به عنوان کنشگرانی درگیر در معضلات اجتماعی یکسان بازنمایی میکند و از طرف دیگر با بازنمایی خاص، آنها را با هویتی مستقل و متمایز نشان می دهد. ارزش دهی مردان ایل مثبت و بیانگر دیدگاه عشایر نسبت به جنس مذکر است، اما ارزش گذاری زنان با توجه به موقعیت اجتماعی حاکم بر متن، سیال است. نویسنده با استفاده از مولفه هویت درهمی، شخصیت اصلی داستان را زنی درگیر در فعالیت های متضاد معرفی می کند تا هنجارهای اجتماعی را به چالش کشد.

تحلیل گفتمان انتقادی، الگوی کنشگران اجتماعی ون لیوون، بهمن بیگی، آل، نام دهی و طبقه بندی