محمد عترت دوست - دکترای تخصصی علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

هدف پژوهش حاضر، تبیین مولفه های خانواده مطلوب و کارکردهای تربیتی آن در راستای رشد و اعتلای انسان از منظر امام رضا علیه السلام است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا با دو رویکرد کمی و کیفی استفاده شده و جامعه آماری آن شامل 104 دعا از کتاب الصحیفه الرضویه الجامعه است. برای تحلیل کمی، تمامی ادعیه بر مبنای مضامین خانواده مورد تحلیل قرار گرفته و مقولات و زیر مقولات مرتبط با موضوع پژوهش نیز احصاء و استخراج شده اند، یافته ها نشان می دهد که مجموعه ادعیه امام رضا علیه السلام در زمینه موضوع پژوهش قابل طبقه بندی در چهار محور تشویق به تفکر در مسایل اخلاقی ، آموزش محبت و مهر ورزی ، آموزش حقوق اجتماعی و عینیت بخشی به آموزه های تربیتی با معرفی اهل بیت علیهم السلام به عنوان الگو است. همچنین نتایج به دست آمده نشان می دهد رویکرد غالب این ادعیه، آموزشی بوده و یکی از مهم ترین موضوعات آن، توجه به نهاد خانواده و جایگاه آن در جامعه اسلامی برای تربیت و ارایه راهکارها و کارکردهای آن است.

کارکردهای تربیتی، نهاد خانواده، امام رضا (ع)، ادعیه رضوی (ع)